από την Λίλιαν Σίμου
Έλενα Σκυλίτση- Βενιζέλου, στο πλευρό του Ελευθέριου Βενιζέλου, στο Θέατρο Τέσσερις Εποχές –Γιάννης Μόρτζος.
Η παράσταση που ξεχωρίζει φέτος «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Μία λαμπερή και γενναιόδωρη γυναίκα στο πλευρό του μεγάλου ηγέτη.
«Σεις κύριε Πρόεδρε υπήρξατε νυμφίος της Ελλάδος. Πώς είναι δυνατόν να γίνετε νυμφίος μιας γυναικός;» απόρησε Εμμανουήλ Ρέπουλης, το «δεξί» χέρι του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Στις 15 Σεπτεμβρίου του 1921, ο Ελευθέριος Βενιζέλος παντρεύεται την Έλενα Σκυλίτση. Η Έλενα αγάπησε τον Βενιζέλο και τον στήριξε στην πορεία των χρόνων, παραμένοντας πλάι του ως το τέλος.
Κόρη εύπορης οικογένειας με καταγωγή από την Χίο, γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Λονδίνο. Ο θαυμασμός της για τον Ελευθέριο Βενιζέλο ξεκινά τον Σεπτέμβριο του 1910 όταν διαβάζει έναν λόγο του περί εσωτερικής πολιτικής, ενώ δύο χρόνια αργότερα τον γνωρίζει και προσωπικά. Γοητεύεται από την προσωπικότητά του και διατηρεί επικοινωνία μαζί του.
Η Έλενα Σκυλίτση -Βενιζέλου υπήρξε ένας ιδιαίτερος άνθρωπος: έξυπνη, μορφωμένη, πολύγλωσση, απελευθερωμένη, με πάθος για τα ταξίδια και το διάβασμα. Ένας διαλυμένος αρραβώνας στα είκοσι χρόνια της, απομακρύνει την ιδέα του γάμου… έως ότου γνωρίζει τον Βενιζέλο, στα 36 της χρόνια. Παραμένουν φίλοι για μία και πλέον δεκαετία, αλλά τον στηρίζει εμπράκτως, δημοσιογραφεί και οργανώνει εκδηλώσεις για να τον βοηθήσει. Μετά την εκλογική του ήττα το 1920, έρχονται πιο κοντά, και τελικά παντρεύονται στο Highgate του Λονδίνου σε πολύ στενό φιλικό κύκλο στην αίθουσα μουσικής του σπιτιού του Sir Arthur και της Lady Crosfield, καθώς η Αστυνομία, φοβούμενη για τη ζωή του Βενιζέλου, απαγόρευσε την τέλεση του γάμου στην εκκλησία. Ένα μήνα μετά το ζευγάρι ταξιδεύει στην Αμερική, όπου και δέχεται την αγάπη των ομογενών.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υφίσταται κριτική από φίλους, αλλά και από πολιτικούς του αντιπάλους, λόγω του γάμου. Κάποιοι τον χαρακτήρισαν ως και «προικοθήρα».
Η Έλενα όμως, ήταν πραγματικά ευτυχισμένη; Στο βιβλίο της που άφησε παρακαταθήκη «Στη σκιά του Βενιζέλου», περιγράφει την κοινή τους ζωή.
Πολύ έντονη ήταν η φιλανθρωπική της δράση στο εξωτερικό. Σε μία Ελλάδα με πολλές κοινωνικές ρωγμές, προσπαθεί να συμβάλει στην ανακούφιση των Ελλήνων και ξεκινά με το πρώτο μαιευτήριο στην Ελλάδα, «Μαρίκα Ηλιάδη», στη Χίο ιδρύει το Σκυλίτσειον Νοσοκομείο Χίου, συμβάλει για την ανέγερση του νοσοκομείου του Ερυθρού Σταυρού, ιδρύει τη Σχολή Νοσοκόμων – Μαιών Βιργινίας Σκυλίτση και σχολή για παιδιά με ειδικές ανάγκες. Προσφέρει στο ελληνικό δημόσιο το οίκημα της ελληνικής πρεσβείας στο Λονδίνο και φροντίζει ιδιαίτερα τους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.
Στα Χανιά, ιδιαίτερη πατρίδα του συζύγου της, προσφέρει το Βενιζέλειο Στάδιο, το Βενιζέλειο Ωδείο, τις παιδικές εξοχές Αγίων Αποστόλων, το άνοιγμα του δρόμου του Θερίσου (Βιργινία Σκυλίτση), συμβάλει για το Πατριωτικό Ίδρυμα περίθαλψης προσφύγων, το Υδραγωγείο Μουρνιών, ενώ προσφέρει υποτροφίες σε Χανιώτες φοιτητές για σπουδές στο εξωτερικό.
Το 1933 τραυματίζεται στην απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου. «Η κυρία Βενιζέλου έπεσε επάνω στον άνδρα της και τον προστάτεψε με το σώμα της. Μια σφαίρα τη χτύπησε στον μηρό και μια στα οπίσθια. Τη μια σφαίρα δεν μπορούσαν να τη βγάλουν και υπέφερε πάντα με την αλλαγή του καιρού», γράφει χαρακτηριστικά η δημοσιογράφος Λιλίκα Νάκου, η οποία είχε διατελέσει ιδιαιτέρα γραμματέας της. Και παραμένει σταθερά στο πλευρό του, σε περισσότερο ή λιγότερο δύσκολες στιγμές, ως το τέλος, τον Μάρτιο του 1936.
Φεύγει από την ζωή σχεδόν είκοσι χρόνια μετά τον θάνατό του, στο Παρίσι, στις 7 Σεπτεμβρίου του 1959.
Φέτος ανέβηκε στο Θέατρο Τέσσερις Εποχές – Γιάννης Μόρτζος, για πρώτη φορά η ζωή του Ελευθέριου Βενιζέλου. Είναι δύσκολο να αποδώσει κάποιος επί σκηνής μία τόσο σημαντική ιστορική προσωπικότητα. Κι όμως, ο κ. Χαλιακόπουλος το επιτυγχάνει με την απαραίτητη συμβολή του μεγάλου δασκάλου της Τέχνης, του Γιάννη Μόρτζου.
Ο Γιάννης Μόρτζος μεταμορφώνεται ακόμη μια φορά στις απαιτήσεις του ρόλου του και ταυτίζεται ουσιαστικά με τον Βενιζέλο. Σε μία ώριμη ηλικία, αναπολεί το παρελθόν, αναρωτιέται για τα λάθη των επιλογών του, περνούν μπροστά του τα ιστορικά γεγονότα, οι πολιτικές εξελίξεις σε ένα κλίμα φορτισμένο και ασταθές για την χώρα. Διαπιστώνουμε την αγάπη του για την Ελλάδα, θαυμάζουμε τον πόθο και τις προσπάθειες που κατέβαλε για την ένωση της Κρήτης με την κεντρική Ελλάδα. Στο έργο, ωστόσο, παρουσιάζονται και οι σημαντικές γυναίκες της ζωής του.
Τρεις υπήρξαν που τον σημάδεψαν: η πρώτη του αγάπη, η Μαρία, που παντρεύεται τρελά ερωτευμένος, αλλά την χάνει πρόωρα στα 23 της χρόνια. Η Παρασκευούλα Μπλουμ, εκείνη που τον αγάπησε πολύ και τον βοήθησε να ξεπεράσει σε ένα βαθμό την απώλεια της Μαρίας. Και τέλος η Έλενα Σκυλίτση, μία γυναίκα εξαιρετικά μορφωμένη που τον θαυμάζει και τον στηρίζει παντοιοτρόπως, η σύντροφος ως το τέλος της ζωής του.
Κοντά στον Γιάννη Μόρτζο, η Γιούλη Ζήκου, ως Έλενα Σκυλίτση Βενιζέλου, μας συναρπάζει. Μοιάζει να χρωματίζει με την παρουσία της τη ζωή του. Πλάι στον μεγάλο ηγέτη, η Γιούλη Ζήκου πλέκει αριστοτεχνικά την προσωπικότητα της Έλενας, διακριτική και δυναμική παράλληλα, παρούσα σε όλες τις στιγμές της άστατης -πολιτικά και κοινωνικά- περιόδου.
Στο έργο πλανάται το ενδόμυχο παράπονο της γυναίκας που αγάπησε πολύ, αλλά δεν αγαπήθηκε το ίδιο.
Ρωτήσαμε την Γιούλη Ζήκου, να μας δώσει την αίσθηση που της δημιούργησε η προσέγγιση του ρόλου της Έλενας Βενιζέλου.
- Ένας ακόμη ιδιαίτερος ρόλος, μετά την μεγάλη επιτυχία των βραβευμένων έργων σας, της Μάνας του Γιαννούλη Χαλεπά και της Μάρθας Φρόυντ, είναι αυτός της Έλενας Βενιζέλου. Μία σημαντική γυναίκα στην σκιά ενός σημαντικού άντρα. Πώς θα μπορούσατε να μας περιγράψετε αυτή την εμπειρία;
Η Έλενα Σκυλίτση -Βενιζέλου ήταν μία πρόκληση για μένα, καθώς πρόκειται για μία προσωπικότητα εκ διαμέτρου αντίθετη με την δική μου. Ήταν μία ανένταχτη ψυχή, τολμηρή για την εποχή της, που είχε απομακρύνει την ιδέα του γάμου, έως ότου γοητεύθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Και τότε, αποφάσισε να δράσει με τον τρόπο της πλάι του, κάνοντας μεγάλο φιλανθρωπικό έργο και στηρίζοντάς τον ως το τέλος.
- Το φιλανθρωπικό έργο της Έλενας Βενιζέλου ήταν ουσιαστικό για την Ελλάδα. Ωστόσο, ο θάνατός της, όπως διάβασα σε ιστορικά αρχεία, πέρασε στα «ψιλά» των ειδήσεων. Άραγε, γιατί, αυτό το τίμημα;
Ίσως είναι η μοίρα των σημαντικών ανθρώπων, να αναγνωρίζονται μέσω του έργου τους και όχι μέσω της δημοσιότητας. Η ίδια, πιστεύω πως έπραξε όπως γνωρίζουμε, γιατί ήθελε να κάνει έργο κι όχι να εισπράξει χειροκρότημα, ακόμη και μετά θάνατον.
- Πιστεύετε πως η παράσταση αφήνει ένα μήνυμα στην σημερινή εποχή;
Πιστεύω πως η ιστορία διδάσκει. Και πως σημαντικές προσωπικότητες σαν τον Ελευθέριο Βενιζέλο, σε κρίσιμες περιόδους της χώρας, μας δίνουν την απαραίτητη γνώση για περίσκεψη και αποφάσεις.
Ταυτότητα της παράστασης
Συγγραφέας: Γρηγόρης Χαλιακόπουλος
Σκηνοθεσία: Γιάννης Μόρτζος
Σκηνικά-κοστούμια: Λαμπρινή Καρδαρά
Μουσική: Φίλιππος Περιστέρης
Video – οπτική απεικόνιση: Χριστίνα Οικονόμου
Φωτισμοί: Τάκης Ποδαρόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Ειρήνη Παπαδημητρίου
Φωτογραφίες: Δημήτρης Ασπιώτης
Γραφικά: Βαγγέλης Καλαϊτζής
Παίζουν
Γιάννης Μόρτζος, Γιούλη Ζήκου, Νίκος Κανατάς, Βασίλης Σαμαριτάκης, Ελεάννα Πουλίδα, Μανώλης Γεραπετρίτης, Βαγγέλης Πετρόπουλος και Τιτίκα Μαρίνου
Ημέρες και ώρες παραστάσεων : Κρατήσεις: 210 8812289
(κατά την εορταστική περίοδο, δεν θα πραγματοποιηθούν μόνο οι παραστάσεις Παραμονής Χριστουγέννων και Παραμονής Πρωτοχρονιάς)
Τετάρτη: 7 μ.μ.
Πέμπτη: 9 μ.μ.
Παρασκευή: 9 μ.μ.
Σάββατο: 9 μ.μ.
Κυριακή: 7 μ.μ.
Τιμές εισιτηρίων
Τετάρτη , Πέμπτη Παρασκευή και Σάββατο : 15 ευρώ
Κυριακή (λαϊκή απογευματινή) : 10 ευρώ
Διάρκεια παράστασης
1 ώρα και 40 λεπτά
Προπώληση εισιτηρίων
Viva.gr
Facebook group της παράστασης
https://www.facebook.com/groups/287741081433251/
