από την Κέλλυ Βουράνη
Αφορμή για το κείμενο μου στάθηκε η συζήτηση που είχα με μια μαθήτριά μου μετά την ανακοίνωση των βαθμών των πανελλαδικών εξετάσεων.
Η μικρή δεν είχε γράψει πάρα πολύ καλά και μου εξέφρασε το παράπονο, ότι η μητέρα της δεν της μιλάει εξαιτίας αυτού. «Μόνη μου θα το περάσω και αυτό», είπε χαρακτηριστικά.
Σίγουρα στη βίωση μιας αποτυχίας είμαστε μόνοι μας, αλλά το θέμα είναι ποιά εφόδια έχουμε λάβει, ώστε να μπορούμε να την υπερπηδήσουμε.
Η παιδική και η εφηβική ηλικία είναι τα κομβικότερα χρονικά σημεία για τον ανεφοδιασμό μας.
Αλήθεια πόσα παιδιά δεν αισθάνονται παραγκωνισμένα όταν σημάνει το κουδούνι της αποφοίτησης από την τελευταία τάξη του λυκείου, απλά και μόνο επειδή δεν πέτυχαν στις πανελλήνιες;
Η επιτυχία τους ταυτίζεται με την είσοδο τους σε μια σχολή. Δε θα αναφερθώ στο άδικο εξετασιοκεντρικό σύστημα, ούτε θα αναθεματίσω την ύπαρξή του, αν και πολύ θα ήθελα να γίνω μάρτυρας των όποιων βελτιώσεών του στο μέλλον.
Δε θα το κάνω, γιατί είμαι υπέρμαχος της θέσης, ότι, αν δεν μπορείς να αλλάξεις κάτι, δες το με άλλα μάτια.
Προσπάθησε να βρεις λύση διαφοροποιώντας τη στάση σου.
Εφόσον λοιπόν ο τρόπος εισαγωγής στα πανεπιστήμια φαίνεται ίδιος, καλούνται οι μαθητές και οι μαθήτριες να σταθούν δυναμικά στα πλαίσιά του.
Δυναμισμός λοιπόν, μαχητικότητα, απαραίτητες αρετές για την επιτυχή πραγμάτωση ενός στόχου.
Η έννοια της επιτυχίας, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη (Πολιτικά 4ος τόμος), συνδέεται με τη στοχοθεσία του ανθρώπου, η οποία βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την αγωγή που έχει δεχτεί.
Η παιδεία του πρέπει να υπηρετεί το ζην (χρησιμοθηρικό κομμάτι ζωής) αλλά κυρίως το ευ ζην, όπως ταιριάζει στον ελεύθερο άνθρωπο, τον άνθρωπο με όραμα για τη ζωή.
Οι μαθητές έχουν ανάγκη ένα όραμα που να τους ακολουθεί σε όλη τους τη ζωή. Ερωτήσεις «ποιά σχολή να δηλώσω», ή «ποιά κατεύθυνση να ακολουθήσω;» ή «δεν ξέρω τι θέλω να κάνω στη ζωή μου» αποκαλύπτουν την έλλειψη προσανατολισμού των παιδιών.
Καλούνται να υπηρετήσουν συχνά ένα όνειρο που δεν είναι δικό τους ή να πλάσουν ένα όνειρο, κόντρα σε μια κοινωνία ανέλπιδη.
Παλεύουν δηλαδή χωρίς εφόδια. Το σχολείο, η οικογένεια αδυνατεί κατά γενική ομολογία- φυσικά υπάρχουν και εξέχουσες εξαιρέσεις- να βοηθήσουν τα παιδιά στην κατάκτηση της αυτογνωσίας τους.
Χωρίς αυτογνωσία πως μπορούν να θέσουν στόχους;
Με ποιό σθένος θα επιστρατεύσουν όλο τους το είναι για την πραγματοποίησή τους, όταν ουσιαστικά πρέπει να ικανοποιήσουν το ανικανοποίητο αίσθημα της ζωής των γονιών τους;
Να ζήσουν τη ζωή κάποιου άλλου. Ενός γονιού δηλαδή, που και ο ίδιος είναι θύμα και μαχητής ταυτόχρονα, στην προσπάθειά του να διαμορφώσει μια ζωή σε αρμονία με τον εσώτερο εαυτό του.
Φαύλος κύκλος..
Αναρωτιέμαι αν έχουμε το δικαίωμα να αποκαλούμε αποτυχημένα τα παιδιά μας που δεν κατάφεραν να περάσουν σε μια σχολή, ενώ οι εμείς οι μεγαλύτεροι ξέρουμε καλυτέρα από αυτά, ότι δεν ήταν, δεν είναι, μία η αποτυχία στη ζωή, μα πολλές.
Έτσι τις βαφτίζουμε μέχρι που καταλαβαίνουμε πόσο κοντά στην επιτυχία μας έφεραν, καθώς καταλαγιάζει η πίκρα.
Όσο πιο γρήγορα αντιληφθούμε πως η επιτυχία χρειάζεται αδιάκοπο αγώνα και προσπάθεια, θα σταματήσουμε να μεμψιμοιρούμε. Θα επιλέξουμε την ανασύνταξη δυνάμεων για να συνεχίσουμε πιο σοφοί από πριν.
Το πιο εύκολο θα ήταν να επιρρίψουμε ευθύνες, να κατηγορήσουμε και χειρότερα ακόμα, να μη θελήσουμε να εμβαθύνουμε στην εκάστοτε αποτυχία, συζητώντας, πόσο μάλλον όταν ο αποτυχημένος είναι το παιδί.
Ποιά βοήθεια θα του δώσουμε τότε για να κατανοήσει πιθανές αδυναμίες, ώστε να στραφεί σε σωστότερες επιλογές στο μέλλον;
Αν εμείς αναζητούμε την ενσυναίσθηση των άλλων στα προβλήματά μας, γιατί να μην αναζητούν και τα παιδιά το ίδιο;
Παιδιά μετέπειτα ενήλικες, ενήλικες πρώην παιδιά με κοινό στόχο την επιτυχημένη-ευτυχισμένη ζωή. Είμαστε εν δυνάμει ευτυχισμένοι. Μοιάζουμε με άμορφο μάρμαρο που παίρνει στα χέρια του ο γλύπτης. Ο γλύπτης δεν είναι άλλος από τον ίδιο μας τον εαυτό, ο οποίος με το καλέμι και το σφυρί στο χέρι θα σφυρηλατήσει το άγαλμά μας, τον όμορφο εαυτό μας, τον εν ενεργεία πλέον ευτυχισμένο εαυτό μας.
Ας θυμόμαστε ότι η ζωή μας έχει πολλά σκαλιά προς την επιτυχία. Εδώ που φτάσαμε λίγο δεν είναι…. Μας περιμένουν τα καλυτέρα..
«…Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι•
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.
Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου νά ‘σαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν…»
Κ. Καβάφης «Πρώτο Σκαλί»
