Από την Ήρα Λούτσιου.
Στο άκουσμα της λέξης “αγάπη’ και ‘έρωτα” έρχονται στο μυαλό μας εικόνες από ερωτευμένα ζευγάρια, συναισθήματα οικειότητας και συντροφικότητας, ρομαντισμός, σεξουαλική ικανοποίηση, ζεστασιά, προσωπική ανάπτυξη και εξέλιξη. Άλλωστε συνηθίζεται ένας ερωτικός δεσμός να καταλήγει σε γάμο με τη γνωστή ευχή που τον συνοδεύει ‘και έζησαν αυτοί και καλά και εμείς καλύτερα’.
Είναι όμως πάντα η αγάπη ωραία; Μπορεί ποτέ η αγάπη να μας προκαλέσει πόνο και να μας κάνει να υποφέρουμε; Σκεφτείτε εάν έχετε ποτέ νιώσει ότι είστε με κάποιον που είναι καταστροφικός για εσάς αλλά αδυνατείτε να χωρίσετε; Και εάν τελικά το κάνετε, εάν γίνετε μόνο εφόσον έχετε ήδη δημιουργήσει ένα νέο δεσμό; Έχετε πει ποτέ πως είναι καλύτερα να είστε σε μία άσχημη σχέση παρά μόνη;
Πιστεύετε πως οι ερωτικές σχέσεις είναι βασικές για την ψυχική σας υγεία;
Σας έχει τύχει ποτέ να κάνετε σεξ με κάποιον χωρίς να τον επιθυμείτε πραγματικά;
Έχετε νιώσει στην αρχή του ερωτικού σας δεσμού πως αυτός ήταν ο ιδανικός σύντροφος και στη συνέχεια έχετε απορήσει για το πώς γίνετε να καταλήγουν όλοι σας οι δεσμοί σε αποτυχίες;
Εάν αναγνωρίσατε έστω και λίγο τον εαυτό σας διαβάζοντας τις παραπάνω γραμμές, ίσως να ανήκετε και εσείς στην κατηγορία των ανθρώπων που αγαπούν πολύ και είναι εξαρτημένοι από την αγάπη. Και μπορεί για πολλούς να ακούγεται παράξενο το να υπάρχει εξάρτηση από την αγάπη καθώς έχουμε συνδυάσει τον εθισμό με το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, το κάπνισμα, τον τζόγο έστω και με τον καφέ και τη σοκολάτα, αλλά και από την αγάπη? Και εάν λοιπόν υπάρχει εξάρτηση από την αγάπη πόσο σοβαρή είναι αυτή και κατά πόσο κινδυνεύουμε?
Πότε αγαπάμε υπερβολικά
Η αγάπη γίνεται υπερβολική όταν προσκολλούμαστε στον σύντροφο μας, θέλουμε να τον ελέγχουμε και αποκαλούμε αυτό το συναίσθημα ως ‘αγάπη’. Ενώ η σχέση σε ένα ψυχικά υγιή άνθρωπο είναι συμπλήρωμα στη ζωή του, τα άτομα που είναι εξαρτημένα από την αγάπη ψάχνουν ένα άλλο άτομο (μία σχέση) για να πάρουν τη συναισθηματικά και ψυχολογική σταθερότητα την οποία δεν έχουν και που νομίζουν πως θα αποκτήσουν με αυτόν τον τρόπο. Και αυτό που κρύβεται είναι ο έντονος φόβος της έλλειψης αγάπης, ο φόβος της εγκατάλειψης και της καταστροφής.
Μπερδεύουν την αγάπη με την κτητικότητα. Όταν για χάρη αυτή της προσκόλλησης στη σχέση μας παραμελούμε τις επιθυμίες και τις ανάγκες του εαυτού μας. Η προσκόλληση στη σχέση αυτή ελέγχει τα συναισθήματα και την συμπεριφορά μας. Και ενώ συνειδητοποιούμε πως έχουμε μία σχέση με κάποιον που δεν μας κάνει, αντί να διακόψουμε την σχέση, εμείς νιώθουμε ότι τον χρειαζόμαστε πιο πολύ. Δεν καταλαβαίνουν ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα αλλά και τη δυνατότητα να ζει για τον εαυτό του. Αντιθέτως αυτοί οι άνθρωποι δείχνουν πως έχουν άμεση ανάγκη το ενδιαφέρον, την προστασία και την έγκριση των άλλων (συνήθως του ερωτικού συντρόφου) για οτιδήπότε αφορά τη ζωή του. Χρησιμοποιούν τη σχέση για να αλλάξουν τη διάθεση τους ή για να ανακουφιστούν από τον συναισθηματικό τους πόνο. Έχουν μπερδέψει τα ‘θέλω’ τους ως ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν.
Αυτοί οι άνθρωποι ζουν για τους άλλους, μπορεί να επιχειρούν να τους ελέγχουν και να τους διορθώνουν αλλά η ζωή τους καθορίζεται από τη δική τους ζωή. Μπορεί να νιώθουν ευθύνη για τους άλλους, να τους φροντίζουν, αλλά βαθιά μέσα τους πιστεύουν πως οι άλλοι είναι υπεύθυνοι για τη ζωή τους. Οι άλλοι ορίζουν τη δυστυχία, τα προβλήματα τους.
Συνήθως η επιλογή των συντρόφων αυτών είναι με μη συναισθηματικά διαθέσιμους ανθρώπους (είτε γιατί είναι παντρεμένοι, είτε γιατί είναι εξαρτημένοι, είτε γιατί δουλεύουν ώρες) και όσο πιο αδιάφοροι είναι αυτοί, τόσο πιο πολύ εμείς προσπαθούμε να ‘βοηθήσουμε’ για να φτιάξουμε την σχέση. Αποδίδουμε τα προβλήματα στην έλλειψη χαρούμενων παιδικών χρόνων του συντρόφου μας και πιστεύουμε πως εμείς θα τον ‘αλλάξουμε’. Μπορεί να μην εγκρίνουμε τις αξίες και τη συμπεριφορά του, αλλά πιστεύουμε πως θα αλλάξει για χάρη μας.
Αρκετές φορές τα άτομα που αγαπούν πολύ έχουν και άλλες εξαρτήσεις όπως από το φαγητό ή το αλκοόλ. Και χαρακτηρίζονται από εξαρτημένη προσωπικότητα.
Πονάνε πολύ ακόμα και όταν δεν το δείχνουν και επιδιώκουν να αποφύγουν την εγκατάλειψη και την απόρριψη με κάθε τρόπο. Δεν εμπιστεύονται μέσα στην σχέση και πολλές φορές είναι καταθλιπτικοί και ίσως αναζητούν λανθασμένες σχέσεις ως ένα τρόπο για να ξεπεράσουν την κατάθλιψη τους.
Και δεν μπορούν να χωρίσουν, νιώθουν αισθήματα αναξιότητας όταν είναι χωρίς σχέση, καθώς πιστεύουν πως η ολοκλήρωση έρχεται μόνο μέσα από την σχέση.
Σε ποιους συναντάται
Συνήθως είναι ένα φαινόμενο που αφορά τις γυναίκες, χωρίς να αποκλείονται και οι άντρες που όμως λόγω πολιτιστικών και βιολογικών παραγόντων συνήθως εκφράζονται με άλλους τρόπους (προσκόλληση στη δουλειά, σε χόμπυ).
Τα άτομα που αγαπούν πολύ έχουν δύσκολη παιδική ηλικία, καθώς ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας τους δεν υπήρχε ποτέ πραγματική επικοινωνία και διάλογος. Έμαθαν να υποκρύπτουν και να μην εμπιστεύονται τα συναισθήματα τους και δεν μπορούν να καταλάβουν πότε κάποιος κάνει γι εκείνους και πότε όχι.
Και βέβαια τους ελκύουν στοιχεία που μας είναι γνώριμα καθώς τα έχουμε ζήσει ως παιδιά στο γάμο των δικών μας γονιών. Προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να αναπληρώσουν την παλιά ανεπιτυχή τους σχέση με μία νέα και να πάρουν την αγάπη την οποία στερήθηκαν σε αυτήν. Αυτά τα άτομα έχουν μεγαλώσει σε δυσλειτουργικές οικογένειες, ως παιδιά εξαρτημένων ή αλκοολικών γονιών. Παιδιά που δεν είχαν την προσοχή και την φροντίδα των γονιών τους, που ήταν αποκομμένα από την οικογένεια και ένιωθαν απομόνωση. Και θεωρούν πως με αυτές τις σχέσεις θα επανορθώσουν τις παλιές αδικίες που έγιναν εις βάρος του, να πάρουν πίσω μία χαμένη αγάπη και να πάρουν την αναγνώριση που στερήθηκαν. Και ενώ με τη λογική μας λέμε πως δεν πρόκειται να επαναλάβουμε ότι έχουμε ζήσει στο γάμο των γονιών μας, πολλές φορές συνειδητοποιούμε πως επαναλαμβάνουμε το ίδιο μοτίβο.
Πως μπορούν να θεραπευτούν
Η αγάπη στον εαυτό μας είναι το πρώτο βήμα της θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Επίσης δεν μετανιώνουμε για το παρελθόν μας. Να λέμε, πως ‘αυτό ήμουν τότε, τώρα όμως μπορώ να προσέχω τον εαυτό μου και να κάνω καλύτερες επιλογές’.
Η αντιμετώπιση είναι δύσκολη, όπως και σε όλες τις εξαρτήσεις και σε όλα τα ψυχολογικά προβλήματα, όμως θα μας δώσει μία νέα ελευθερία και ευτυχία στη ζωή μας που αξίζει την προσπάθεια για να τα καταφέρουμε. Γιατί μπορεί να φαίνεται ως μία εξάρτηση λιγότερο επώδυνη από τις άλλες, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να γίνει επικίνδυνη τόσο σε αυτού που πάσχουν από αυτή όσο και στους συντρόφους τους.
