Αιγαίο XV (έργο του 1973)
ξυλογραφία, 91 x 62 εκ.,
Ιδιωτική Συλλογή
Κώστας Γραμματόπουλος
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1916 και καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών κατά τα έτη 1934-1940, έχοντας καθηγητή ζωγραφικής τον Ουμβέρτο Αργυρό και χαρακτικής τον Γιάννη Κεφαλληνό.
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1940, ο Κεφαλληνός έθεσε το Εργαστήριο Χαρακτικής και τους μαθητές του στην υπηρεσία του Έθνους. Οι «Γυναίκες της Πίνδου» και «Εμπρός της Ελλάδος παιδιά» είναι από τις πιο γνωστές αφίσες που δημιούργησε.
Το 1944 πραγματοποιεί την πρώτη του εργασία, μία σειρά προσωπογραφιών μεγάλων Ελλήνων λογοτεχνών για το περιοδικό «Νέα Εστία» – ανάμεσά τους ο Σικελιανός, ο Παλαμάς, ο Βενέζης, ο Τερζάκης.
Το 1949 αναλαμβάνει να εικονογραφήσει το Αλφαβητάριο – Τα Καλά Παιδιά του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, για το οποίο πήρε το πρώτο βραβείο, μεταξύ 44 χωρών, στη Διεθνή Έκθεση Διδακτικού Βιβλίου στο Λέκεν του Βελγίου και το 1956 το Αλφαβητάριο, που διδάχτηκε μέχρι το 1978, με εξαίρεση την περίοδο της δικτατορίας.
Οι μεγαλύτεροι θυμούνται τα χαρούμενα πρόσωπα της Λόλας, της Άννας και του Μίμη, την γιαγιά κι άλλους χαρακτήρες που εικονογραφήθηκαν από τον καλλιτέχνη, συντροφεύοντας τα παιδιά πολλών δεκαετιών.
Ο ίδιος θα πει στην τελευταία του συνέντευξη στον Ντίνο Γιώτη: «… Τα αλφαβητάρια μιλάνε στην ψυχή των ανθρώπων. Αν τα ανοίξετε, θα καταλάβετε». Για το Αλφαβητάριο του 1949 ο Γιάννης Τσαρούχης έγραψε: «Αυτό το βιβλίο και μια αφίσα του ΕΑΜ μου έδωσαν χαρά κι ελπίδα. Ευχαριστώ τον Γραμματόπουλο».
Το 1954 φεύγει με κρατική υποτροφία στο Παρίσι όπου παρακολουθεί μαθήματα στα École Supérieure des Beaux Arts, École Estienne και École Métίers d’ Αrt.
Στα έργα του υπάρχουν ασπρόμαυρες χαλκογραφίες και ξυλογραφίες, έγχρωμες ξυλογραφίες μεγάλων διαστάσεων. Τα χρώματά του είναι γαλάζια, γκρίζα και γεώδη, αυτό όμως που χαρακτηρίζει τα έργα του είναι η χρήση του λευκού, θέλοντας να εκφράσει το λευκό ελληνικό φως. Το στυλ του ονομάζεται «λυρικός-αναλυτικός κυβισμός» και έκανε έγχρωμες χαράξεις, συνδέοντας την χαρακτική με την ζωγραφική. Έκανε επίσης ελαιογραφίες. Η τέχνη του εμπεριέχει μυθολογικά στοιχεία, φως, έναν ιδιαίτερο αέρα με χρώμα και γλυκύτητα.
Εικονογράφησε εκατό και πλέον βιβλία, , όπως αυτά της Πηνελόπης Δέλτα, του Παντελή Πρεβελάκη και του Νικηφόρου Βρεττάκου. Φιλοτέχνησε και αρκετά από τα δημοφιλή, ακόμα και σήμερα, «Κλασσικά Εικονογραφημένα, όπως τα «Περσέας και Ανδρομέδα» και «Θησέας και Μινώταυρος».
Το 1972 του απονέμεται το Χρυσό Μετάλλιο Χαρακτικής για το «Αιγαίο» στην Μπιενάλε της Φλωρεντίας,. Το 1974 φιλοτεχνεί το Εθνόσημο της Ελληνικής Δημοκρατίας, το οποίο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στις σφραγίδες των δημόσιων υπηρεσιών.
Έφυγε από κοντά μας, τον Οκτώβριο του 2003
Παρουσίαση: Λίλιαν Σίμου
