Νίκος Παπαδόπουλος:
για να ελευθερωθεί κάποιος και να φθάσει μέχρι εκεί, πρέπει να πάρει τον λιγότερο σημαδεμένο δρόμο.
Ο Νίκος Παπαδόπουλος, με τα λαμπερά μάτια και το φωτεινό χαμόγελο, ο καλλιτέχνης που αγαπήθηκε στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση και στο θέατρο, με πολύπλευρα ενδιαφέροντα, ξεδιπλώνει τις σκέψεις του σε μας…
Έχετε μία μακρά διαδρομή στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση, στην θεατρική σκηνή, στο θεατρικό εργαστήρι «Εν αρχή». Αν σας έλεγα να ξεχωρίσετε μία από τις συμμετοχές που σας έκαναν αίσθηση, μία εμπειρία, ποια θα μπορούσατε να μοιραστείτε μαζί μας;
-Καλοκαίρι του 1988. Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου. Με την Τζένη Καρέζη (Ηλέκτρα) και τον Κώστα Καζάκο (παιδαγωγό), έχουμε ανεβάσει την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή και εγώ ερμηνεύω τον Ορέστη. Τα λίγα λεπτά πριν από την έναρξη της παράστασης, ακίνητος στην ορχήστρα του θεάτρου, μπροστά από ένα κατάμεστο από θεατές κοίλον, σε μία μικρή σκέψη – προσευχή- αφιέρωμα και κάλεσμα συνάμα, σε ό,τι βαθειά πιστεύει ο καθένας μας, ήταν αρκετά για να ξεκινήσει η μαγεία του ταξιδιού, το «πέρασμα» στην άλλη μεριά, εκεί που με περίμεναν ακριβά συναισθήματα, βαθειά γνώση και ισχυρές συγκρούσεις. Ένα «πέρασμα» που στο μέλλον νίκησε την φθορά και την κόπωση, και που ακόμα μένει φωτεινό και σθεναρό.
Περνώντας τα χρόνια, το τηλεοπτικό τοπίο έχει αλλάξει κατά πολύ, από την εποχή που συμμετείχατε τακτικά. Δεν γυρίζονται σειρές όπως στο παρελθόν, εξαλείφθηκαν αρκετές θέσεις εργασίας για τους ηθοποιούς. Πιστεύετε πως αυτό το σκηνικό μπορεί να αλλάξει; Ποια είναι η γνώμη σας;
-Το τοπίο πράγματι έχει αλλάξει τόσο πολύ, που με βεβαιότητα πια μπορεί κάποιος να απέχει από το μέσον –από επιλογή, χωρίς κανέναν ενδοιασμό, αρνούμενος να υποκύψει στην τραγική έκπτωση της ποιότητας. Είναι λυπηρό, γιατί υπήρξαν αξιομνημόνευτες παραγωγές τα τελευταία είκοσι χρόνια. Η εξέλιξη αυτή όμως ήταν αναπόφευκτη. Δεν πιστεύω ότι η πορεία είναι αναστρέψιμη. Οι πολιτικές ταυτότητες των τηλεοπτικών καναλιών και οι στόχοι τους, αφήνουν πολύ λίγα περιθώρια για τέχνη και πολιτισμό στο πρόγραμμά τους. Το απέδειξαν άλλωστε.
Σας αρέσει η άθληση, είστε προφανώς υπέρμαχος του «νους υγιής εν σώματι υγιεί». Ανεβαίνοντας στον Όλυμπο, για παράδειγμα, νιώθετε πως ο άνθρωπος είναι μία μικρή πινελιά στο απίστευτο εκείνο τοπίο;
-Μου είναι αδύνατον να διανοηθώ ότι ένας νους υγιής μπορεί να κατοικεί σ’ ένα άρρωστο σώμα ή ένα εύρωστο σώμα μπορεί να φιλοξενεί έναν νου ασθενή ή σε μερική ή πλήρη σύγχυση. Βέβαια υπάρχουν και οι εξαιρέσεις βαρέων κακώσεων και μη, αλλά δεν θα μείνω σ’ αυτές.
Οι δυνατότητες συνεργασίας του νου και του σώματος – χωρίς φυσικά να αγνοούμε τα συναισθήματα – α) το πλαίσιο έρευνας, β)γνώσης, γ) αφοσίωσης, δ) τεχνικής και ε) αφαίρεσης, αλλά και στ) απουσίας, είναι ικανά να φτάσουν τον άνθρωπο σε υπερβατικά επίπεδα.
Το μέτρο και η ισορροπία, καθορίζονται από τον ίδιο. Κι εδώ θα ήθελα να δηλώσω ότι η ιατρική πολλές φορές ακυρώνεται. Οι επιλογές και η ένταση με την οποία βιώνονται, αποκτούν άλλη διάσταση.
Πώς το βιώνετε στην καθημερινότητά σας;
-Ο Όλυμπος στον οποίο αναφερθήκατε, είναι ένας μαγικός τόπος. Δεν είναι ένας γεωγραφικός προορισμός. Είναι μόνο πνευματικός. Πρέπει να προσέλθεις γυμνός από τα δεσμά της κοσμικότητας, της σύμβασης και της επιφάνειας. Μόνο έτσι δεν θα νοιώσεις την μικρή πινελιά, αλλά μία οντότητα με λόγο και αξία στον χώρο. Έτσι θα νοιώσεις την φωτιά του Προμηθέα, θα δεις τον προφήτη Ήλιο στα μάτια, τα’ άλογα του Φαέθωνα, τις Μούσες, τον Ηνίοχο, τις Βάκχες.
Μια διάσταση που θα σε κάνει ν’ ακούσεις το τραγούδι της βροχής, το άγγιγμα του δέντρου, το κάλεσμα της πέτρας και του ανέμου, τις μορφές που από τον θρόνο σε κοιτάνε εδώ και αιώνες.
Όμως για να ελευθερωθεί κάποιος και να φθάσει μέχρι εκεί, πρέπει να πάρει τον λιγότερο σημαδεμένο δρόμο. Μέσα από την αυστηρή ελευθερία, όσο κι αν ακούγεται οξύμωρο, και αυτογνωσία.
Και φυσικά μετά από πολλές-πολλές ώρες σύγκρουσης με τα στοιχεία και τους δαίμονες της εσωτερικής άρνησης. Ίσως και σ’ αυτό να οφείλεται και η ενασχόλησή μου με τους υπερ-μαραθώνιους αγώνες δρόμου και βουνού.
Εκεί τι ακριβώς συμβαίνει; Μιλήστε μας γι’ αυτό;
-Στους αγώνες δρόμου και βουνού μεγάλων αποστάσεων, δηλαδή 100, 150, ή 200 χιλιομέτρων, έχω την ευκαιρία να απεγκλωβιστώ από τις μικρές και επιφανειακές αγωνίες και επιδιώξεις των δρομέων που συμμετέχουν σε μικρές ή μεσαίες αποστάσεις. ΄
Ένας ημεροδρόμος έχει να αναμετρηθεί με τον χαρακτήρα του, τις αδυναμίες του, τις εμμονές του, τις ανασφάλειές του, τα ελαττώματα και τις ενοχές του.
Η διαδικασία της προετοιμασίας γι΄αυτό, είναι ένα μεγάλο σχολείο που προσδιορίζει και τελικά διαμορφώνει χαρακτήρες. Το εκπεμπόμενο ήθος, όποιο κι αν είναι αυτό, φωνάζει από μακριά. Είναι η φωνή, η σύσταση που προηγείται του σώματός σου.
Η «διάβαση» δεν είναι πάντα ανοιχτή.
Και φυσικά δεν είναι ο χρόνος που την καθορίζει, αλλά ο τρόπος που θα την προσεγγίσεις και θα την διαβείς.
Ένα ανεκπλήρωτο όνειρο;
-Ένας κόσμος με την ιδανική παιδεία, που δεν θα αποπροσανατολίζει και δεν θα «κατευθύνει» αλλά θα οπλίζει τους νέους με αλήθεια και γνώση.
Μία κοινωνία που θα σέβεται και θα αναγνωρίζει την αξία των πολιτών της, θα τους ενθαρρύνει και θα τους επιβραβεύει και δεν θα τους τιμωρεί, όπως θα έπρεπε να κάνει στο ψέμα, στην κλοπή, στην διαφθορά, στην ανεντιμότητα. Μια κοινωνία που θα προάγει και θα διαφυλάσσει τον πολιτισμό, την γλώσσα, την ιστορία και την ελευθερία.
Αγαθά αδιαπραγμάτευτα.
Μία κοινωνία που θα αγκαλιάζει και θα προστατεύει την ανημπόρια και την αδυναμία, που θα είναι φίλος και αρωγός, και όχι δήμιος.
Εσύ κι ο Φρόυντ, φέτος στην σκηνή, το Θέατρο Τέσσερις Εποχές-Γιάννης Μόρτζος. Πώς θα περιέγραφες τον καινούριο σου ρόλο;
-Είμαι πάντα υπέρμαχος της άποψης ότι οι ρόλοι στο θέατρο και ειδικά οι τόσο μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο Σίγκμουντ Φρόυντ, δεν περιγράφονται, αλλά παίζονται.
Είναι τόσο δύσκολο να περιγράψεις σε λίγες γραμμές τον πατέρα της ψυχανάλυσης, της μορφής που ανέτρεψε τα μέχρι εκείνης της περιόδου δεδομένα, ως προς την ίαση της ψυχής. Ο χαρακτήρας του πάντως για μένα, ως ηθοποιό, έχει πολλές εκπλήξεις, που ομολογώ ότι δεν γνώριζα και έχουν ενεργοποιήσει βαθιά το υποκριτικό μου ενδιαφέρον. Ανυπομονώ να τον ζήσω.
Ποιο σημείο της προσωπικότητας του Φρόυντ θαυμάζεις και ποιο είναι λιγότερο συμβατό με την δική σου προσωπικότητα;
-Από την προίκα που έχει αφήσει σ’ όλους εμάς, βιβλιογραφία, επιστολές…, θαυμάζω την διάνοια, την δυναμική και την τόλμη του, ενώ η συμβατικότητα και η αυτοσυγκράτησή του, στη σχέση του με το άλλο φύλο, παρ’ όλο που αγάπησε πολύ, είναι τα λιγότερο συμβατά- με την δική μου προσωπικότητα- χαρακτηριστικά.
Μία συμβουλή για τα νέα παιδιά που θα ήθελαν να μπουν στο δύσκολο -αλλά γοητευτικό – μονοπάτι της Θεατρικής Τέχνης;
-Μετά τις θεατρικές τους σπουδές, που θεωρώ απαραίτητες, να αγαπήσουν με πάθος αυτήν την Τέχνη για να μπορέσουν να την αντέξουν. Να έχουν ήθος, αγωγή, γνώσεις και να καταδύονται πάντα πέρα από το επιφανειακό και το αυτονόητο. Να διατηρούν και να εξελίσσουν διαρκώς τα εργαλεία τους για να είναι σε ετοιμότητα όποτε χρειαστεί.
Και να γνωρίζουν, ότι η λεωφόρος που θα κινηθούν, δείχνει μεγάλη και φωτεινή, αλλά μπορεί να προκύψει μονοπάτι στενό και ανήλιαγο, που μπορεί όμως κι αυτό να οδηγεί στην αλήθεια και στο φως.
Από Δευτέρα 10 Οκτωβρίου, το βραβευμένο θεατρικό έργο “Εγώ, η Μάρθα Φρόυντ”
στο Θέατρο Τέσσερις Εποχές – Γιάννης Μόρτζος
Μοσχονησίων 36 και Σπάρτης, Πλατεία Αμερικής
Κάθε Δευτέρα 7.30 μμ
και κάθε Τρίτη 9.30 μμ
με την Γιούλη Ζήκου στον ρόλο της Μάρθας Φρόυντ, τον Νίκο Παπαδόπουλο στον ρόλο του Σίγκμουντ Φρόυντ
Μαζί τους: Μανώλης Γεραπετρίτης, Μάκης Μπογέας, Στέθυ Σκύλαρη
Σκηνικά κοστούμια: Λαμπρινή Καρδαρά
Συνέντευξη: Λίλιαν Σίμου
