Η τεχνοκριτικός και ιστορικός τέχνης κα Έμμυ Βαρουξάκη είναι σίγουρα από τους ανθρώπους που μπορούν να έχουν άποψη για τη σύγχρονη Ελληνική τέχνη αλλά και για την Τέχνη γενικότερα. Το πλούσιο βιογραφικό της, η πολυετής εμπειρία της και οι σημαντικές επιμέλειες ατομικών και ομαδικών εκθέσεων σπουδαίων και καταξιωμένων Ελλήνων εικαστικών στο εξωτερικό και σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, αποτελούν εχέγγυα που οδήγησαν τους Γάλλους διοργανωτές του Σαλονιού των Ανεξαρτήτων, που στεγάζεται στο Grand Palais στα Ηλύσια Πεδία, να της αναθέσουν να φέρνει κάθε χρόνο γκρουπ Ελλήνων καλλιτεχνών κατά την κρίση και επιλογή της. Να σημειωθεί ότι το Σαλόνι των Ανεξαρτήτων είναι ένα από τα τέσσερα ιστορικά Σαλόν που αποτελούν το μεγαλύτερο Σαλόνι Τέχνης της Ευρώπης το Art En Capital (Artistes Francais, COMPARAISONS, Salon du dessin et peinture a l’ eau, Salon des INDEPENDANTS). Φέτος, η κα Έμμυ Βαρουξάκη οργανώνει κι επιμελείται στην Image Gallery, που στεγάζεται σε ένα από τα ωραιότερα νεοκλασικά κτίρια της Αθήνας πλάι στο σπίτι που μεγάλωσε ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο, μέλος και ο ίδιος των Ανεξαρτήτων, την έκθεση “IndepArt2016“, που λειτουργεί στα πρότυπα του Γαλλικού Σαλόν των ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ.
– Ξεκινάω με μια ερώτηση, που θεωρώ ότι πολύς κόσμος θα σας τη ρωτούσε και κυρίως άνθρωποι, που δεν έχουν επισκεφτεί εικαστικές εκθέσεις. Τι σημαίνει να είστε επιμελήτρια και να επιμελείστε μια εικαστική έκθεση;
Η επιμελήτρια μιας έκθεσης ξεκινάει από πρόσκληση κάποιου φορέα τέχνης ή από δική της έμπνευση και πρωτοβουλία να οργανώσει ένα εικαστικό γεγονός σε έναν συγκεκριμένο χώρο, που παραχωρείται για τον σκοπό αυτό. Πρέπει λοιπόν, να φανταστεί και να πραγματοποιήσει το «στήσιμο» μιας έκθεσης με το υλικό τέχνης που της εμπιστεύονται στον συγκεκριμένο χώρο. Πρόκειται για μια παραγωγή και σκηνοθεσία που βασίζεται σε γνώσεις ιστορίας της τέχνης, γνώσεις αισθητικής, χωροταξικής και συγγραφής, αφού συχνά αρκετές εκθέσεις συνοδεύονται από την έκδοση καταλόγου. Απαιτείται λοιπόν ένα σύνολο θεωρητικών γνώσεων. Πέρα από αυτά η επιμελήτρια πρέπει να είναι ικανή και να γνωρίζει τον καταλληλότερο τρόπο ανάρτησης των έργων, δηλαδή πώς να «ζυγίζονται» στο κρέμασμα, ώστε να στέκουν παράλληλα με τον τοίχο, πώς να φωτίζονται σωστά, πώς να συσκευάζονται ασφαλώς με προστατευτικά υλικά, πώς να ταξινομούνται με ετικέτες ώστε να μη χάνονται, πώς να καταγράφονται σε αρχεία παραλαβής κι επιστροφής και πολλά άλλα. Από τα παραπάνω καταλαβαίνει κανείς εύκολα πως είναι η «ψυχή» της έκθεσης, που φροντίζει τόσο τα έργα, όσο και τους καλλιτέχνες, αλλά και τις σχέσεις ανάμεσά τους.
– Ποια είναι τα κριτήρια που θέτετε στον εαυτό σας και στους άλλους, προκειμένου να επιμεληθείτε μια έκθεση;
Τα κριτήρια για να επιμεληθώ μια έκθεση είναι να ταιριάζει στον χώρο και τον χρόνο, να έχει μια πρωτοτυπία και ποιότητα, αρκετή έμπνευση, αλλά και αποτελεσματικότητα ως γεγονός.
– Στις ομαδικές εκθέσεις, πώς, ως ιστορικός τέχνης κι επιμελήτρια, επιλέγετε τους εικαστικούς που θα συμμετέχουν σε αυτές;
Συνήθως επιλέγω τους εικαστικούς από την προσωπική μου δεξαμενή που μεγαλώνει με τα χρόνια κι εκτείνεται στην Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα. Οι εικαστικοί πρέπει να ταιριάζουν ηλικιακά ή αισθητικά ή να προέρχονται από μια συγκεκριμένη τάση τέχνης. Παρ’ όλα αυτά συχνά αναμειγνύονται τα είδη, ιδίως τα τελευταία χρόνια. Η τέχνη έγινε πολύ ατομική και βρίσκεις αναφορές σε άλλους καλλιτέχνες και τάσεις που είναι απόλυτα δεκτές και νόμιμες. Άρα και τα όρια εκθεσιμότητας έχουν απλώσει και μπορεί να δει κανείς ένα αφηρημένο έργο πλάι σε ένα παραστατικό, αρκεί η παραστατικότητα να είναι σύγχρονη, π.χ. illustration κι όχι ακαδημαϊκή τέχνη.
– Πέραν από επιμελήτρια εκθέσεων είστε και τεχνοκριτικός. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να κρίνετε εικαστικούς για το έργο που παρουσιάζουν στο κοινό;
Αισθάνομαι ότι άρχισα αυτήν την ενασχόληση από μικρή, γιατί είχα πάντα το κριτήριο «μ’ αρέσει, δε μου αρέσει» κι αργότερα «είναι καλό ή δεν είναι καλό» ή «είναι σωστό ή δεν είναι σωστό». Γεννιέται κανείς με το κριτικό πνεύμα, το οποίο τον ακολουθεί και στην καθημερινή του ζωή με όχι πάντα θετικές επιπτώσεις στις ανθρώπινες σχέσεις. Σιγά σιγά με την ενασχόληση με τα εικαστικά και την παρατήρηση, ασκείται το μάτι και ξεχωρίζει, όχι μόνο τη μορφή, αλλά και το περιεχόμενο ενός έργου. Μου συμβαίνει να λέω σε νέους καλλιτέχνες τι θέλουν να πουν με το έργο τους κι εκείνοι να απορούν, λέγοντάς μου ότι κανείς δεν κατάλαβε αυτό ακριβώς που τους είπα εγώ με λόγια κι είχαν στο νου τους, όταν άρχιζαν να ετοιμάζουν τον πίνακα, ή το γλυπτό ή την εγκατάστασή τους. Αυτό με ευχαριστεί και γελάω πονηρά, σα να είπα κάποιον χρησμό κι έπιασα το νόημα του μέλλοντος. Συνήθως πειραματίζομαι στην ερμηνεία και αποφεύγω την αξιολόγηση του έργου τους. Πότε πότε τους δείχνω στο διαδίκτυο το έργο κάποιου μεγάλου καλλιτέχνη που τους μοιάζει, για να πάρουν ιδέες και βλέπω πως το δέχονται με ευχαρίστηση.
– Πώς αποφασίσατε να επιστρέψετε στην Ελλάδα και να επιμεληθείτε της συγκεκριμένης έκθεσης;
Ποτέ δεν έφυγα από την Ελλάδα τελείως. Πάντα περνούσα ένα σημαντικό μέρος του χρόνου μου εδώ. Την έκθεση αυτή την έφερα εδώ, επειδή σύντομα θα πάψει να παρουσιάζεται στο GRAND PALAIS λόγω εργασιών, που θα το κλείσουν για χρόνια. Έτσι τελειώνει μια εποχή και δε θέλω να σκορπίσουν οι καλλιτέχνες, γι’ αυτό και τους συγκεντρώνω, για να γίνουν αντίστοιχες εκθέσεις και στο μέλλον.
– Ποιες είναι οι δυσκολίες που συναντήσατε στην πραγματοποίηση της επιθυμίας σας να παρουσιάσετε αυτήν την έκθεση και ποιες είναι οι προσδοκίες σας για αυτήν;
Οι συνήθεις πρακτικές δυσκολίες και οι δισταγμοί επιλογών. Προσδοκώ να έχει θετική απήχηση η έκθεση και οι καλλιτέχνες να μπορέσουν να πουλήσουν τα έργα τους, γιατί το χρειάζονται απαραιτήτως.
– Ποια είναι η γνώμη σας για την σύγχρονη Ελληνική εικαστική παραγωγή και πώς βλέπετε την πορεία των Ελλήνων εικαστικών στο μέλλον σε σχέση, όχι μόνο με την Ελλάδα, αλλά και με το εξωτερικό;
Η Ελληνική παραγωγή είναι πλούσια, γιατί έχουμε και πάρα πολλούς καλλιτέχνες και απόφοιτους σχολών, αλλά και ερασιτέχνες με ταλέντο. Δεν υστερούν από τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους, αλλά είναι λίγο πιο προσκολλημένοι σε κλασικές μορφές, πολλή παραστατικότητα και αρκετό ρομαντισμό. Σε αυτό πλησιάζουν τους καλλιτέχνες της Λατινικής Αμερικής, χωρίς όμως την ωμότητα εκείνων.
– Η Ελλάδα βιώνει μια κρίση, που σίγουρα έχει επηρεάσει την Τέχνη. Υπάρχουν κατά τη γνώμη σας λύσεις ή προτάσεις που μπορούν να εξομαλύνουν την κατάσταση στην Τέχνη;
Η Τέχνη θα επιβιώσει στην κρίση, όπως και σε άλλες χώρες παλαιότερα με ανάλογες συνθήκες. Απλά θα γίνει ένα ξεκαθάρισμα των πιο «δυνατών» καλλιτεχνών ως προς το εμπόριο και την αξιολόγηση. Οι Έλληνες καλλιτέχνες δεν έχουν τιμή συγκεκριμένη και ορισμένη στον χώρο του εμπορίου. Τελευταία με τις δημοπρασίες αυτό αρχίζει να αλλάζει. Όλα θα πάρουν το δρόμο τους ανάλογα με τη ζήτηση και την παρουσίαση των έργων των Ελλήνων καλλιτεχνών. Και φυσικά κανείς και τίποτα δε μπορεί να εμποδίσει κανέναν να ζωγραφίζει, αν το θέλει.
– Από τις μέχρι τώρα συνεργασίες σας, ποιους εικαστικούς ξεχωρίζετε και αν μπορείτε να μας πείτε και για ποιους λόγους;
Συμπαθώ και συνδέομαι με όλους τους εικαστικούς που συνεργάζομαι και μου είναι δύσκολο να τους ξεχωρίσω. Μ’ αρέσει η φτιαξιά του καλλιτέχνη, η έλλειψη άγχους που χαρακτηρίζει άλλους ανθρώπους, η εμπιστοσύνη στη δουλειά τους και η παιδικότητα που κρατούν πάντα. Τα αρνητικά δε θέλω να τα βλέπω και τα προσπερνάω.
– Τελειώνοντας, ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας εικαστικοί καλλιτέχνες, Έλληνες ή ξένοι;
Παραδόξως με την πάροδο των χρόνων τα γούστα μου εξελίσσονται και αλλάζω φαβορί. Τελευταία μου αρέσει ο Βαγγέλης Ρήνας, η Elisabeth Turk (Αμερικανίδα γλύπτρια που είδα στο MIAMI ART BASEL) και ο Αμερικανός επίσης ROBERT LONGO. Εννοείται πως μου αρέσουν και πολλοί άλλοι Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες, αλλά είναι αδύνατο να τους απαριθμήσω όλους.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ σχετικά με την Έκθεση Ζωγραφικής και Γλυπτικής «IndepAr2016»
Η έκθεση φέρει την αιγίδα της Πρεσβείας της Γαλλίας στην Ελλάδα (Ambassade de France en Grèce).
Επιμέλεια έκθεσης: Έμμυ Βαρουξάκη
Επικοινωνία: Δημήτρης Λαζάρου
Εγκαίνια: Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2016, ώρα 19:00
Διάρκεια έκθεσης: 19 Νοεμβρίου έως 27 Νοεμβρίου 2016
Διεύθυνση: The Image Gallery, Λεωφόρος Αμαλίας 36, Σύνταγμα
Ωράριο: Δευτέρα – Παρασκευή 11:00 – 20:00, Σάββατο 11:00 – 17:00, Κυριακή 12:00 – 16:00
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ
Πληροφορίες: http://gallerytheimage.com, The Image Gallery τηλ. 210-3230534
