Του Φώτη Καλιαμπάκου.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Βιώματα, εικόνες και μουσικές από τον κόσμο της κυριαρχούμενης από τη ναυτική δύναμη της Βενετίας, Μεσογείου, θα μεταφέρει στη Νέα Υόρκη μεγάλο αφιέρωμα του Carnegie Hall. Η μεγάλη σειρά των κυρίως μουσικών, αλλά και ακαδημαϊκών και άλλων εκδηλώσεων, πραγματοποιείται σε συνεργασία με το ιταλικό υπουργείο Πολιτισμού, καθώς και της Ιταλικής Ακαδημίας του Πανεπιστημίου Columbia.
Το αφιέρωμα φέρει τον τίτλο τον οποίο επεφύλασσε για τον εαυτό της η Δημοκρατία της Βενετίας: «La Serenissima» – Η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας υπήρξε ένα αξιοθαύμαστο ιστορικό φαινόμενο.
Μία μικρή και απομονωμένη πόλη σε ένα μέρος που δε φημίζεται και για το κλίμα του, με τις πολύ δύσκολες συνθήκες μετακίνησης, εξελίχτηκε σε μια θαλασσοκράτειρα υπερδύναμη που κυριάρχησε, για πολλούς από τους αιώνες τής σχεδόν χιλιετούς ανεξάρτητης ιστορίας της, στο μεσογειακό κόσμο.
Η κληρονομιά της επηρέασε καταλυτικά με πολλαπλούς τρόπους τη μορφή του νεωτερικού κόσμου, ο οποίος γεννιόταν τον 18ο αιώνα κατά τη δύση της δική της ακμής, η οποία τερματίστηκε οριστικά το 1797 με τη συνθήκη του Καμποφόρμιο, οπότε και η «Βασίλισσα της Αδριατικής» πέρασε στα χέρια των Αψβούργων.
Γενέτειρα μεταξύ πολλών άλλων του πολύ σημαντικού για την εξέλιξη της μουσικής συνθέτη της εποχής του Μπαρόκ Antonio Vivaldi, αλλά και του δαιμόνιου λιμπρετίστα του Μότσαρτ Lorenzo Da Ponte, η Βενετία ήταν ήδη από την εποχή της Αναγέννησης μια σπουδαία πόλη για τις τέχνες και τη μουσική.
Στο επίκεντρο του μουσικού μέρους των εκδηλώσεων βρίσκεται ο διακεκριμένος Καταλανός μεταξύ άλλων συνθέτης και σολίστας Jordi Savall, ο οποίος διακρίνεται για δεκαετίες ως στη Viola da Gamba, η οποία πρωτοεμφανίστηκε στην Ισπανία τον 15ο αιώνα και είναι ένα έγχορδο, συγγενικό με το βιολοντσέλο και τη βιόλα («ντα μπράτσο», που παίζεται δηλαδή στον ώμο, στο «μπράτσο» κατ’ αντιδιαστολή με τη «γάμπα»).
Ο Σαβάλ έχει αφιερώσει τη ζωή του στην αναβίωση της μουσικής παλιότερων εποχών, κυρίως της Αναγέννησης και του Μπαρόκ από το χώρο της Μεσογείου, έχοντας ιδρύσει μεταξύ άλλων τρία ειδικευμένα ανσάμπλ και ηχογραφήσει εκατοντάδες δίσκους με τη δική του δισκογραφική εταιρεία.
Ο ίδιος εμφανίζεται περίπου 140 φορές κάθε χρόνο ανά την υφήλιο προσπαθώντας τόσο να σπάσει το στερεότυπο που θέλει τη μουσική αυτή να είναι ελιτίστικη όσο και να επεκτείνει την αναβίωση του γοητευτικού αυτού κόσμου πέραν από τα όρια της λεγόμενης δυτικής μουσικής, σε μια σειρά άλλους πολιτισμούς, κάτι που θα γίνει και στο Φεστιβάλ για τη Γαληνοτάτη.
Τα σύνορα όπως τα ξέρουμε σήμερα δεν υπήρχαν στην προνεωτερική Ευρώπη. Ο κόσμος της Βενετίας επεκτεινόταν σε ολόκληρο το μεσογειακό κόσμο και πέραν αυτού, όπου έφταναν όχι μόνο οι κτίσεις αλλά και τα εμπορικά και πολεμικά πλοία του Δόγη.
Στον υπό οθωμανική κυριαρχία ελληνικό χώρο πολλά, κυρίως, λιμάνια, αφού η Βενετία δεν ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για την ενδοχώρα, ήταν υπό τον έλεγχο των Ενετών (το β προέρχεται από την προφορά της δασείας στη λέξη «Ενετός»), ενώ από την άλλη πλευρά σημαντική ελληνική παρουσία υπήρχε και στην ίδια τη Βενετία, με τους εκεί Ελληνες λογίους να έχουν καταλυτική παρουσία στην Αναγέννηση των κλασσικών σπουδών.
Ανάμεσα στις ενετοκρατούμενες περιοχές συμπεριλαμβάνονταν η Κέρκυρα, η Κύπρος μέχρι το 1570, η Ναύπακτος, πολύ γνωστή στη βενετική λογοτεχνία λόγω της μεγάλης νίκης του 1571 εναντίον των Οθωμανών στην περίφημη Ναυμαχία του Lepanto, όπως είναι το ενετικό όνομα της πόλης, η Μονεμβασιά, ο Χάνδαξ (το Ηράκλειο), τα Χανιά κ.ά.
Ετσι στην προσπάθειά του να ηχήσει αυτή η εποχή το πρόγραμμα περιλαμβάνει μουσικούς από την Τουρκία, την Αρμενία και την Ελλάδα. Ο Jordi Savall συνεργάζεται εδώ και χρόνια με το Ορθόδοξο Βυζαντινό Φωνητικό Σύνολο του Παναγιώτη Νεοχωρίτη, με το οποίο έχει εμφανιστεί μεταξύ άλλων και στο διάσημο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ. Το σύνολο έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη και λειτουργεί υπό την αιγίδα του επιστημονικού συλλόγου «Ρωμανός ο Μελωδός».
Η ελληνική χορωδία θα συμμετέχει στην πρώτη συναυλία της 3ης Φεβρουαρίου του συνόλου Hesperion στην κεντρική αίθουσα του Carnegie Hall με τον τίτλο: «Η χιλιετής Βενετία. Πύλη της Ανατολής», για την οποία τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές υπήρχαν ακόμα ορισμένα διαθέσιμα εισιτήρια στις πιο φτηνές κατηγορίες, ενώ αυτά για την πλατεία και κάποιες άλλες από τις εκδηλώσεις είχαν ήδη εξαντληθεί.
Από πλευράς συνθετών στο επίκεντρο θα βρίσκονται ο Αντόνιο Βιβάλντι και ο Κλαούντιο Μοντεβέρντι με δύο όπερες σε μορφή συναυλίας η «Juditha triumphans» στις 7 Φεβρουαρίου και «L’incoronazione di Poppea» στις 21 από δύο διακεκριμένα σύνολα της μουσικής του Μπαρόκ, την Ορχήστρα Μπαρόκ της Βενετίας και το Concerto Italiano αντίστοιχα.
Διπλή ελληνική παρουσία και σε ένα από τα κεντρικά πάνελ του ακαδημαϊκού μέρους του προγράμματος. Τη συζήτηση στην Ιταλική Ακαδημία στις 13 Φεβρουαρίου, με τη συμμετοχή των διακεκριμένων ιστορικών Larry Wolff (New York University) και Molly Greene (Princeton University) θα συντονίσει η ειδικευμένη στην ιστορία της Μεσογείου καθηγήτρια στο τμήμα Ιταλικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Columbia Κωνσταντίνα Ζάνου.
Θα συμμετέχει επίσης η ειδικευμένη στην Ιστορία της Βενετίας και της Κέρκυρας την εποχή της Ενετοκρατίας, Δάφνη Λάππα. Ο τίτλος στο πάνελ θα είναι: «Ανατολικά της Βενετίας. Η Γαληνοτάτη από τη σκοπιά των ανατολικών της συνόρων».
