Από την Ισμήνη Χαρίλα
Ο Αρκτικός Κύκλος είναι το σημείο της Γης όπου τουλάχιστον για μια ημέρα τον χρόνο ο ήλιος δεν δύει ή δεν ανατέλλει. Είναι το σημείο μηδέν, ένας τόπος άγνωστος, δυσπρόσιτος, που δοκιμάζει την αντοχή όποιου επιχειρεί να τον κατακτήσει και η περιοχή που επιλέγει ο Ίαν ΜακΓκουάϊρ ως σκηνικό του μυθιστορήματός του «Σκοτεινός Αρκτικός», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός και σε μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα.
1859 – μια ομάδα φαλαινοθηρών μπαρκάρει στο πλοίο «Volunteer» και σαλπάρει με ρότα για τη Γροιλανδία. Άνδρες σκληροτράχηλοι, συνηθισμένοι στη βία και στη βρωμιά, που κουβαλούν το φορτίο των αμαρτωλών μυστικών τους. Ανάμεσά τους ένας πρώην στρατιωτικός χειρουργός, ο Πάτρικ Σάμνερ, που θα αναγκαστεί από τις καταστάσεις να αντιμετωπίσει τον βάναυσο Χένρι Ντραξ.
Δυο μορφές εκ διαμέτρου αντίθετες – δυο σύμβολα σε ένα βιβλίο όπου κάθε αρνητικό στοιχείο συναντά τον θετικό αντικατοπτρισμό του.
Ο Ντραξ είναι ένας άνθρωπος που ζει από την ευδαιμονία του εγκλήματος και τον πόνο που προσφέρει απλόχερα γύρω του.
Ο Σάμνερ είναι ένας γιατρός που βιώνει την αγριότητα, αρχικά υπηρετώντας στην Ινδία, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Δελχί και μετέπειτα ακολουθώντας τους φαλαινοθήρες, χωρίς ουσιαστικά να το έχει επιλέξει οικειοθελώς. Ένας άνδρας με ευγενή αισθήματα που θα εμπλακεί σε μια δαιδαλώδη προσπάθεια απόκρυψης της προσωπικής του αλήθειας και θα καταλήξει να είναι εκείνος που θα αποκαλύψει τους πραγματικούς σκοπούς των πρωταγωνιστών και θα τραβήξει την κουρτίνα συγκάλυψης όλων των ανοσιουργημάτων.
Με γλώσσα τραχιά και ωμή, απολύτως συμβατή με τη χυδαιότητα των πράξεων, ο ΜακΓκουάϊρ ξετυλίγει σταδιακά το νήμα των γεγονότων. Εικόνες τρομακτικές και βάρβαρες που επιτρέπουν στον αναγνώστη να αντιληφθεί ότι οι ναυτικοί είναι εξοικειωμένοι με το έγκλημα.
Η σφαγή αποτελεί μέρος της καθημερινότητας και η παρουσία του αίματος, που καλύπτει τα πάντα γύρω τους, δεν τους ξαφνιάζει. Και εάν οι ναυτικοί στο σύνολό τους, ξέρουν πως το κυνήγι των φαλαινών είναι η δουλειά τους, ο Ντραξ επιζητά το ανθρωποκυνηγητό διότι τού είναι απαραίτητο για να σβήσει την αρρωστημένη δολοφονική δίψα του, ενώ ο Σάμνερ – ο γιατρός που μέχρι τώρα θεράπευε τους πληγωμένους – θα καταλάβει πως κάποιες φορές εξαναγκάζεσαι να περάσεις στην αντίπερα όχθη, εάν θέλεις να παραμείνεις ζωντανός.
Αναφερόμενοι επομένως στους αντικατοπτρισμούς, θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε τα παρακάτω βασικά στοιχεία.
Η προστασία της αρκουδίτσας – που έμεινε ορφανή εξαιτίας του Ντραξ – από τον Σάμνερ είναι ουσιαστικά η προβολή του εαυτού του. Το μικρό αγόρι που έχασε τους γονείς του, προστατεύτηκε από έναν άγνωστο και διεκδίκησε το δικαίωμά του στη ζωή.
Οι Εσκιμώοι που ζουν πρωτόγονα, μακριά από τον πολιτισμό, αλλά σέβονται περισσότερο τους θεσμούς και τον τρόπο ζωής της κοινότητάς τους, αντιπαραβάλλονται σε αυτούς που προέρχονται από μια κοινωνία που υποτίθεται ότι διέπεται από νόμους και συγκεκριμένους κώδικες συμπεριφοράς.
Η ανάγνωση του Ομήρου από τον Σάμνερ δεν είναι επίσης διόλου τυχαία, αφού ο γιατρός είναι ο Οδυσσέας που αγωνίζεται για τη σωτηρία του, ενώ η πίστη όλων σε μια ανώτερη δύναμη – είτε είναι ο Θεός, είτε ένας Σαμάνος, είτε το χρήμα, είτε ακόμα και η ίδια η υπόστασή τους – είναι εκείνη που θα τους δώσει το χέρι για να κρατηθούν στην επιφάνεια.
Ο Ντραξ είναι η σκοτεινή μορφή που τρέφεται από τις σκιές, ενώ ο Σάμνερ συμβολίζει τη μορφή που επιζητά το φως και τη διαύγεια. Ο πρώτος είναι ρωμαλέος και δεν διστάζει να δείξει την πυγμή του. Ο δεύτερος, παρόλο που είναι φαινομενικά αδύναμος, θα κληθεί να αναμετρηθεί με όσα αποφεύγει.
Το τέλος θα τους οδηγήσει όλους σε διαφορετική κατάληξη από την προσδοκώμενη. Η ζωή και ο θάνατος θα ενωθούν σε ένα κοινό επίφοβο σύμπλεγμα, όπως ακριβώς το γαλάζιο χρώμα της θάλασσας συναντά την άγρια λευκότητα των πάγων.
Ο «Σκοτεινός Αρκτικός» ήταν υποψήφιος για το βραβείο Booker, ψηφίστηκε από τους New York Times ανάμεσα στα καλύτερα βιβλία για το 2016 και είναι ένα μυθιστόρημα που πίσω από την ιστορία του αναδύει τον εγωισμό και τον αγώνα υπερίσχυσης της ίδιας της ύπαρξης σ’ έναν κόσμο που περιέχει μεγάλο ποσοστό ασχήμιας μέσα στην ομορφιά της ολότητάς του .
