από την Λίλιαν Σίμου

 

Το γκι, ή ιξός όπως είναι η ελληνική ονομασία του φυτού, είναι μία από τις χριστιανικές παραδόσεις ειδωλολατρικής προέλευσης. Λέγεται ότι οι χριστουγεννιάτικες διακοσμήσεις προέρχονται από ένα έθιμο των Ρωμαίων, οι οποίοι συνήθιζαν να στέλνουν κλαδιά δέντρων μαζί με άλλα δώρα στους φίλους τους, κατά τη διάρκεια του εορτασμού των Σατουρναλίων.

Το γκι, σαν παράδοση και συμβολισμός, υπάρχει ήδη από τα αρχαία χρόνια.

Ο Πλίνιος αναφέρει ότι αν το γκι φυτευτεί κοντά σε ένα σπίτι ή αγρόκτημα διώχνει μακριά το δηλητήριο, το προστατεύει από τους κεραυνούς και τη μαγεία, ενώ τα λουλούδια του κάνουν το νερό να παγώνει. Λέγεται ακόμα πως, αν πετάξει κανείς κομμάτι ξύλου από τον κορμό του σε οποιοδήποτε ζώο (ακόμα και χωρίς να το αγγίξει), έχει την ιδιότητα να κάνει τα ζώα να γυρίσουν πίσω και να ξαπλώσουν δίπλα του.

Η προέλευση των διακοσμήσεων με το συγκεκριμένο φυτό συνδέεται και με τους Δρυίδες,οι οποίοι διακοσμούσαν τις καλύβες τους με αειθαλή δέντρα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, για να τα χρησιμοποιούν τα πνεύματα του δάσους ως κατοικία τους.

Οι βόρειοι λαοί, και κυρίως οι Άγγλοι, πιστεύουν ότι το γκι είναι το σύμβολο της αγάπης, της ειρήνης και της ευημερίας, γι’ αυτό άλλωστε και το επιλέγουν για να στολίσουν μ’ αυτό τα σπίτια τους τα Χριστούγεννα και το νέο έτος.

Οι Κέλτες, πίστευαν ότι το γκι ή ιξός είχε μαγικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνταν ως αντίδοτο του δηλητηρίου. Γενικά ήταν ιερό φυτό προστασίας και απαραίτητο στις τελετές των Δρυίδων. Στην κέλτικη μυθολογία η παράδοση συνδέεται με το πουρνάρι, αλλά και το γκι. Κλαδάκια γκι φορούσαν στα μαλλιά κατά τη διάρκεια των τελετών που εκτελούνταν από τους ιερείς των Κελτών, Δρυίδες  (στο θερινό και στο χειμερινό ηλιοστάσιο). Θεωρούσαν πως τα μυτερά φύλλα περιείχαν προστασία από τα σκοτεινά πνεύματα. Τοποθετούσαν τα κλαδάκια στα σπίτια τους, τις κρύες νύχτες του χειμώνα  για να παρέχουν καταφύγιο στις νεράιδες του δάσους.

Στη μυθολογία τους η Βελανιδιά και το Πουρνάρι ήταν δίδυμα αδέλφια σε μία διαρκή διαμάχη για να υπερισχύσει το ένας πάνω στο άλλο. Η Βελανιδιά όμως (ιερό δέντρο των Κελτών) είναι φυλλοβόλα, ενώ το πουρνάρι αειθαλές. Τον χειμώνα θαύμαζαν το πράσινο πουρνάρι, ενώ το καλοκαίρι την βελανιδιά. Το γκι λοιπόν, ήταν απαραίτητο στοιχείο της γιορτής του χειμερινού ηλιοστασίου, αν και σήμερα το έχουμε συνδεδεμένο με τα Χριστούγεννα.

Αυτό που πιθανότατα προσέθετε στη γοητεία και το μυστήριο του φυτού είναι ο τρόπος πολλαπλασιασμού του. Οι καρποί του, που μοιάζουν με κερασάκια, τρώγονται από τα πουλιά και οι σπόροι τους μπορούν να γονιμοποιηθούν μόνο αφού περάσουν από το πεπτικό σύστημα των πουλιών. Σίγουρα ένα ιδιαίτερο φυτό, που σχετίζεται με την γονιμότητα.

Σε ό,τι αφορά στις παραδόσεις που σχετίζονται με το φιλί κάτω από τον ιξό, αυτές προέρχονται από τον ρωμαϊκό εορτασμό των Σατουρναλίων, οπότε και οι άνθρωποι πίστευαν ότι το φιλί κάτω από το γκι βοηθούσε τη γονιμότητα.