Από την Λίλιαν Σίμου
Η Εσπεράντο, είναι μία διεθνής τεχνητή γλώσσα, όπως ήδη έχει περιγράψει γλαφυρά ο κ. Σπύρος Σαραφιάν ((έμπειρος δάσκαλος της Εσπεράντο, συγγραφέας Μεθόδου Διδασκαλίας, Λεξικών, μεταφραστής στην Εσπεράντο έργων της αρχαιοελληνικής Γραμματείας).
«Η Εσπεράντο είναι πρώτα απ’ όλα ιδέα, μια πολύ όμορφη ιδέα, που έχει να κάνει με την άμεση επικοινωνία των ανθρώπων όλης της γης, όχι μόνο σε επίπεδο αρχόντων, ειδημόνων και ειδικών, αλλά κυρίως στο επίπεδο των καθημερινών, απλών ανθρώπων, κάθε κοινωνικής, μορφωτικής ή οικονομικής τάξης… Στην διαδρομή των πρώτων 130 χρόνων της ήταν και πάντα είναι πολλοί οι διακεκριμένοι άνθρωποι που την έμαθαν, που συνέβαλαν στη διάδοσή της, είναι πέντε νομπελίστες, διαφόρων επιστημονικών τομέων, είναι αρχηγοί κρατών…»
Για την εσπεράντο είχα ακούσει από τους γονείς μου όταν ήμουν παιδί, με γοήτευσε η γλώσσα που γίνεται γέφυρα μεταξύ των λαών, και την διδάχτηκα όταν τελείωσα το Λύκειο. Άλλοι παράγοντες και υποχρεώσεις έκτοτε, την έθεσαν εκτός προτεραιοτήτων… ίσως άδικα. Σχετικά πρόσφατα, ξεκίνησα εκ νέουντην επαφή και την μαθητεία. Οπότε, αποφάσισα να συμμετέχω σ’ αυτό που οι εσπεραντιστές ανά τον κόσμο επιθυμούν και περιμένουν με ενθουσιασμό: ένα Συνέδριο.
Οι ημερομηνίες για το Παγκόσμιο που διοργανώθηκε φέτος στη Λισσαβώνα δεν ήταν ευνοϊκές για μένα και αποφάσισα να ταξιδέψω στο μικρό κράτος του Σαν Μαρίνο, όπου έγινε το ετήσιο Ιταλικό Εσπεραντικό Συνέδριο, το 85ο στη σειρά (18 – 26 Αυγούστου). Η γειτονική μας χώρα, διατηρεί έντονο το ενδιαφέρον για τη γλώσσα και κάθε χρόνο κάνει το Συνέδριό της.
Το κεντρικό θέμα ήταν: “Μικρές Κοινότητες, μεγάλες αξίες”, αγκαλιάζοντας την μικρή αυτή χώρα, με τις αξίες της δημοκρατίας, της παλαιότερης χρονικά ανά τον κόσμο, στην μετά Χριστόν εποχή (1631) και την Εσπεράντο με τις αξίες για γέφυρα ειρηνικής επικοινωνίας δίχως διακρίσεις, μεταξύ των λαών., Στο κράτος αυτό, υπάρχουν τρεις πανεπιστημιακές Σχολές, εκ των οποίων η Διεθνής Ακαδημία Επιστημών του Αγίου Μαρίνου, γνωστή γιατί υιοθέτησε την εσπεράντο ως γλώσσα για τα μαθήματα, αλλά και για τις πανεπιστημιακές εκδόσεις.
Στο Συνέδριο αυτό –αν και Ιταλικό- δεν συμμετείχαν μόνο Ιταλοί. Επρόκειτο για «ένα μίνι παγκόσμιο», θα μπορούσα να πω… Ήμασταν περίπου 170 συμμετέχοντες, εκτός των διοργανωτών. Μαζί με τους Ιταλούς, συμμετείχαν εσπεραντιστές από τη Γαλλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Πολωνία, τη Γερμανία, τη Λιθουανία, το Βέλγιο, τη Σουηδία, τη Λεττονία, την Φινλανδία, την Ρωσία, την Ιρλανδία, την Νορβηγία, την Αυστρία, τη Σλοβενία, την Κροατία, τη Βοζνία, αλλά και από χώρες που μας εκπλήσσουν λόγω της απόστασης, όπως τη Μαγαδασκάρη, τη Σενεγάλη, τις ΗΠΑ, τη Βραζιλία, την Αυστραλία, το Βιετνάμ, την Ιαπωνία, την Κορέα. Ήμουν η μόνη από την Ελλάδα!
Είναι εκπληκτικό να βρίσκεσαι σε ένα χώρο με ανθρώπους από τόσα διαφορετικά μέρη του κόσμου. Να ξέρεις πως έχουν διαφορετική κουλτούρα, παράδοση, θρησκεία, και να έρχονται με χαρά, προκειμένου να συνομιλήσουν, να περάσουν κάποιες μέρες μαζί, ανταλλάσσοντας ιδέες, απόψεις, ακούγοντας διαλέξεις, παρακολουθώντας σεμινάρια, μαθήματα, στιγμές πολιτισμού και προάγοντας την μόνη ιδέα:
«πώς οι άνθρωποι σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, μπορούμε να γεφυρώνουμε διαφορές και να ζούμε με ειρήνη και ομόνοια, να θέλουμε να είμαστε μαζί, να μοιραστούμε στιγμές»…
Αρκεί να ξεπεράσουμε δογματισμούς και τη χειραγώγηση των κυβερνώντων κάθε χώρου, να αγκαλιάσουμε τον συνάνθρωπο, να προσπαθήσουμε να σταθούμε πάνω από τα μεγάλα συμφέροντα μικρόψυχων ανθρώπων…
Η αίσθηση δεν περιγράφεται και αυτό μόνο όταν το ζήσεις μία φορά, το κατανοείς. Είναι κάτι που μου ανάφεραν οι φίλοι εσπεραντιστές και πλέον το αποδέχομαι πλήρως.
Καθώς ήμουν η μόνη Ελληνίδα, όσο χαρούμενη με έκανε το ταξίδι και η επίσκεψη στο κρατίδιο του Σαν Μαρίνο, που επίσης ονειρευόμουν να γνωρίσω… τόσο η αγωνία μου για το πώς θα αντιμετωπίσω τόσους «ξένους» προς εμένα συμμετέχοντες, μου δημιουργούσε αναστολές. Κι όμως, από την πρώτη στιγμή που βρέθηκα στο Συνεδριακό Μέγαρο, με έκαναν να νιώσω πως βρίσκομαι σε μία μεγάλη οικογένεια. Μου συστήθηκαν, με ενημέρωσαν, με ενθάρρυναν, με βοήθησαν σε κάθε τι που χρειάστηκα.
Αξίζει να μιλήσω περισσότερο για το Συνέδριο, γιατί είναι κάτι που φαίνεται ασαφές στους αναγνώστες μας…
Τα Συνέδρια της Εσπεραντικής Κίνησης έχουν σκοπό να φέρουν σε επαφή τους ανά τον κόσμο εσπεραντιστές, και συγκεντρώνουν ενδιαφερομένους από κάθε τομέα. Έχουν ένα κεντρικό θέμα, ως αφορμή και όπως εξήγησα ήδη, σεμινάρια, διαλέξεις, εκπαιδευτικά σεμινάρια, πολιτιστικά δρώμενα, εκδηλώσεις, εκδρομές. Για μία εβδομάδα, νιώθεις πως είσαι σε μία γιορτή πολιτισμού.
Οι μεγάλες αξίες, όπως η ελευθερία και η δημοκρατία, διαποτίζουν την ύπαρξη αυτού του κράτους, το οποίο στηρίζει τον Πολιτισμό και έχει στην Ακαδημία του επιφανείς καθηγητές παγκοσμίου φήμης. Μεγάλες αξίες όμως πρεσβεύει και η Εσπεράντο, καθώς είναι μία απτή και σαφής, κατανοητή και με λίγους γραμματικούς κανόνες, γλώσσα, που ο εμπνευστής της μας κληροδότησε για να έχουμε έναν εύληπτο και γρήγορο τρόπο να επικοινωνούμε με τους συνανθρώπους μας, χωρίς διακρίσεις και δογματικές προσεγγίσεις.
Παρακολουθήσαμε λοιπόν πολύ ενδιαφέροντα προγράμματα από ανθρώπους με ιδιαίτερη κατάρτιση, πνεύμα και θέληση για αναμετάδοση των γνώσεων.
Θα αναφέρω όσους μπόρεσα να παρακολουθήσω, διότι ήταν πολλοί και κάποιοι αναγκαστικά μιλούσαν ταυτόχρονα σε άλλες αίθουσες, οπότε έπρεπε να επιλέξουμε πού θα παραβρεθούμε.
Το κεντρικό θέμα «Μικρές κοινότητες και μεγάλες αξίες» ανέπτυξε σε σειρά σεμιναρίων ο Ισπανός καθηγητής των Πολιτικών Επιστημών Javier Alcalde . Ειρηνιστής και ερευνητής με εμβάθυνση στην Ιστορία του Πολιτισμού, ακτιβιστής και ενεργός στην ιστορία του κινήματος της εσπεράντο, μας μίλησε για το κληροδότημα της Εσπεράντο. Η Εσπεράντο που ενέπνευσε ιδεολόγους ειρηνιστές εδώ και 130 χρόνια, οι οποίοι υπέστησαν διώξεις από απολυταρχικά συστήματα, την ανθρωπιστική δράση ορισμένων εσπεραντιστών που έχουν διακινδυνεύσει τη ζωή τους για να οικοδομήσουν έναν πιο δίκαιο κόσμο, την λύση που προσφέρει σε χώρες με πολυγλωσσία όπου αναπτύσσονται εθνικιστικές αντιπαραθέσεις και τέλος την ηθική της εσπεραντικής ιδέας.
Ξεχωριστή παρουσία και κοντά στα ενδιαφέροντά μου, ήταν ο διακεκριμένος καθηγητής αστροφυσικής και ερευνητής της αστροβιολογίας Amri Wandel – Μας παρέδωσε τρία μαθήματα με θέμα : Αστροβιολογία και εξωγήινη ζωή. Στην Εσπεράντο διετέλεσε πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας Επιστημών του Αγίου Μαρίνου (AIS). Καθώς ανακαλύπτονται το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότερα ηλιακά συστήματα, με πλανήτες που έχουν παρόμοια στοιχεία με αυτά της Γης, αναπτύσσεται η επιστήμη της Αστροβιολογίας. Στο μάθημά του, μάθαμε για τους πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα και τα στοιχεία που χρειάζονται για ύπαρξη ζωής, για τα απομακρυσμένα ηλιακά συστήματα και εξήγησε πολύ ενδιαφέροντα θέματα με εύληπτο τρόπο.
Στις κλασσικές σπουδές, ένας ιδιαίτερα γνωστός καθηγητής σημαντικών Πανεπιστημίων της Αγγλίας και των ΗΠΑ, ο καθηγητής Humphrey Tonkin, με ειδίκευση στην λογοτεχνία του δέκατου έκτου και δέκατου έβδομου αιώνα, έδωσε μία σειρά από διαλέξεις βασισμένες στις τέσσερις μεγάλες τραγωδίες του Σαίξπηρ: τον Άμλετ, τον Οθέλλο, τον Βασιλιά Ληρ και τον Μάκβεθ. Το θέμα ήταν “από τον Άμλετ ως τη σημερινή εποχή”. Μιλώντας για την ταραγμένη περίοδο ακραίων πολιτικών, θρησκευτικών και φιλοσοφικών αναταραχών του 17ου αιώνα, παραλλήλισε με τη σημερινή εποχή, τους χαρακτήρες των ηρώων (Αμλετ, ο νέος άνθρωπος – Οθέλλος, ο ξένος και διαφορετικός – Βασιλιάς Ληρ, ο παραδοσιακός – Μάκβεθ, ο φιλόδοξος). Βαθύ το δράμα σε κάθε προσωπικότητα, διαχρονικό ως τη σημερινή εποχή.
Η γιατρός Eva-Parashkeva Boyadzhieva, καθηγήτρια που διδάσκει περίπου 40 χρόνια στο Πανεπιστήμιο Plovdiva (Φιλιππούπολη), μας εξήγησε τι συμβαίνει με τις κύριες ομάδες διατροφικού περιεχομένου στον οργανισμό, καθώς εκεί μπορεί κανείς να παράγει ενέργεια. Παρουσίασε τον ρόλο των βιολογικά ενεργών μορίων στον μεταβολισμό: ένζυμα, βιταμίνες, ορμόνες, συμμετοχή ορυκτών στοιχείων, μηχανισμούς δραστηριότητας, τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να ρυθμιστούν οι διαδικασίες, να ενσωματωθούν, οι κίνδυνοι και πώς μπορεί να ενδυναμωθεί η καλή υγεία.
Ο διδάκτωρ γλωσσολογίας Davide Astori (διδάσκει στο πανεπιστήμιο της Πάρμα με πολλές ειδικεύσεις), μας έφερε σε επαφή με την έννοια της γλωσσολογίας, την ιστορική διαδρομή της γλώσσας ως επικοινωνία, και τη γέννηση της σύγχρονης γλωσσολογίας.
Ελπίδα για το μέλλον της Εσπεράντο, είναι και τα νέα παιδιά, όπως ο Emanuele Regano – απόφοιτος φιλοσοφικής, με έρευνα στην εξέλιξη της Παγκόσμιας Γραμματικής, σύμφωνα με τις διάφορες θεωρίες του Τσόμσκι και του Pinker. Είναι Εσπεραντιστής από το 2011 και από το 2012 έχει διαδραματίσει αρκετούς ρόλους στην Ιταλική Εσπεραντική Κίνηση, ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και αργότερα Πρόεδρος της Ιταλικής Νεολαίας Νεολαίας από το 2012 έως το 2016. και ως μέλος του Εθνικού Συμβουλίου της Ιταλικής Εσπεραντικής Ομοσπονδίας το 2014 και ως γραμματέας του το 2017 μέχρι σήμερα. Θα έρθει για έναν χρόνο στην Ελλάδα, καθώς συνεχίζει σπουδές στην Γλωσσολογία!
Συμμετείχε με τη διάλεξη: “Τέχνη και Φιλοσοφία “-Από τον Πλάτωνα, οι φιλόσοφοι συζητούν τη φύση των αντικειμένων τέχνης και τον αληθινό και βαθύ σκοπό τους, αλλά μόλις πρόσφατα οι συζητήσεις και οι θεωρίες έχουν ανθίσει με κάποιο τρόπο για να διερευνήσουν τις σύγχρονες εξελίξεις της ιστορίας της τέχνης
Επίσης ανέλαβε το μαθησιακό τμήμα αρχαρίων της Εσπεράντο
Ευχάριστη έκπληξη: ο Luca Desiata! Ξεκίνησε με τη δημιουργία σταυρολέξων, κρυπτολέξων και αινιγμάτων στην λατινική και την αρχαιοελληνική γλώσσα,( συντάκτης της Hebdomada Aenigmatum -η πρώτη εφημερίδα των σταυρολέξων στα λατινικά και της Onomata Kechiasmena -με λέξεις στην αρχαία Ελληνική). Συνέχισε, δημιουργώντας πλέον την μόνη σελίδα των σταυρολέξων και νοητικών παιχνιδιών, στην Εσπεράντο!
Στα μαθήματα της Εσπεράντο, εκτός από τον Εμανουέλε που ανέλαβε το τμήμα αρχαρίων, μία πολύ καλή καθηγήτρια ήταν στο τμήμα προχωρημένων η Dalia Pileckiene, από την Λιθουανία, (έχει ακολουθήσει παιδαγωγικές σπουδές και έχει μεγάλη εμπειρία στην διδασκαλία της εσπεράντο, με πολλά κράτη) και ο Rafael Mateos Gonzales από τη Ισπανία, καθηγητή της αγγλικής και της εσπεράντο, στο μάθημα της επικοινωνίας και διαλόγου.
Ομιλία που είχε ενδιαφέρον ήταν του καθηγητή Ljubisa Preradovic με θέμα τα θρησκευτικά σύμβολα των μειονοτήτων στην Βοζνία Ερζεγοβίνη, ένα πολύ ωραίο ταξίδι σε μία χώρα που δέχτηκε πολλούς κατακτητές και επιρροές.
Επίσης, διαλέξεις έκαναν ο Norberto Saletti, από την Μπολώνια, με μία πρωτότυπη ιδέα όπου συνέδεσε την διεθνή γλώσσα με τα διεθνή ταξίδια…(ο ίδιος εργάζεται στα αεροπλάνα), ο Ĝuljo Soravia με θέμα «Μία γλώσσα για όλους, όλοι σε μία γλώσσα», εξηγώντας τη βοήθεια μίας διεθνούς γλώσσας κατά των διακρίσεων και του ρατσισμού. Ο Fabrício Valle από τη Βραζιλία και εκδότης του περιοδικού «Herald της Εσπεράντο» μίλησε για τη γλώσσα ως μαθητεία, την εξέλιξή της και τη σύνθεση στην σύγχρονη εποχή.
Στο Σεμινάριο συμμετείχε και το ζεύγος Ursula και Giuseppe Grattapglia, που έχουν συστήσει εδώ και πολλά χρόνια σε μία φτωχή περιοχή της Βραζιλίας, σχολείο για άπορα παιδιά. Λειτουργεί με εθελοντισμό και ανταλλαγή υπηρεσιών και διδάσκεται κυρίως η πορτογαλική γλώσσα, η μουσική (απολαύσαμε βίντεο με πολλά βιολιά και συναυλίες των μαθητών), μαθηματικά και ως δεύτερη γλώσσα έχουν υποχρεωτικά την εσπεράντο.
Υπήρξε παρουσίαση βιβλίων και πωλητήριο βιβλίων, είτε μεθόδων διδασκαλίας, είτε πολλών μεταφράσεων κλασικών και όχι μόνο, βιβλίων στην εσπεράντο (Γκαίτε, Σαίξπηρ, αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, παιδικά βιβλία…)
Τα βράδια η ψυχαγωγία μας είχε όλα τα ενδιαφέροντα καλλιτεχνικά δρώμενα (πάντα εσπεραντιστών), οριεντάλ χορό, μοντέρνα μουσική με έναν καλλιτέχνη που έχει μπει στο βιβλίο Γκίνες γιατί έκανε ένα δίσκο με 22 τραγούδια σε 22 γλώσσες (μεταξύ αυτών και της εσπεράντο, στην οποία έχει μεταφράσει και πολλά γνωστά τραγούδια), μπαλάντες, κλασσική μουσική με τέσσερα φλάουτα στον κήπο της Ιταλικής Πρεσβείας, θεατρική παράσταση και ποιητική βραδιά.
Διοργανώθηκαν περιηγήσεις και εκδρομές σε αξιοθέατα της ευρύτερης περιοχής της Ιταλίας.
Η βραδιά αποχαιρετισμού ήταν συγκινητική, ανταλλάσοντας διευθύνσεις, υποσχέσεις να μην «χάσουμε την επαφή» και να ξαναβρεθούμε σε ένα επόμενο Συνέδριο, Παγκόσμιο ή κράτους, στους επόμενους μήνες…
Ξαφνικά, ένιωσα πως είχα μία μεγάλη πολύχρωμη οικογένεια, με ανθρώπους που διαφέρουν από εμένα σε πολλά, κι όμως έτειναν ένα χέρι φιλίας, πρόθυμα, θέλοντας να με καταλάβουν και να με κάνουν να τους κατανοήσω κι εγώ… Να μοιραστούμε στιγμές, όπως μοιραζόμαστε χρόνο σ’ αυτό τον πλανήτη που μας φιλοξενεί, με σεβασμό, και ένα χαμόγελο ψυχής.
Ίσως πρέπει να δοκιμάσετε και εσείς αυτή την εμπειρία: μία απόφαση είναι…
Εξ άλλου η εσπεράντο διδάσκεται δωρεάν, καθώς συστήθηκε και δημιουργήθηκε για να αγκαλιάσει κάθε άνθρωπο που θέλει και πιστεύει στην ειρηνική συνύπαρξη και επικοινωνία με τον συνάνθρωπο!
