από την Άννα Ρέμπελου.
Και το θηρίο είναι τραύμα…
Το τραύμα, ή αλλιώς η πληγή, επουλώνεται. Κλείνει. Το ανθρώπινο σώμα επιστρατεύει αμέσως τον μηχανισμό της ίασης, ή ακριβέστερα της αυτοίασης. Αλλά το τραύμα δεν εξαφανίζεται ως γεγονός. Αρκετές φορές αφήνει σημάδι. Μεγάλο ή μικρό. Κάτι για να θυμόμαστε ότι εκεί κάποτε τραυματιστήκαμε. Γίναμε και πάλι καλά; Ή μήπως δεν γίναμε;
Όταν το τραύμα γίνεται θηρίο, το θηρίο γίνεται ξανά τραύμα… Το θηρίο τότε ρωτά ξανά και ξανά θυμωμένο: «Γιατί έγινε αυτό σε μένα; Γιατί έπρεπε να τραυματιστώ;» ή «Και τώρα που τραυματίστηκα τι γίνεται; Πώς θα κάνω το ένα ή το άλλο;». Και κατόπιν ξαναγυρνά στην αρχική ερώτηση όταν η λογική απάντηση που δίνεται δεν το ικανοποιεί, μόνο που τώρα είναι ακόμα πιο οργισμένο. Αλλά η απάντηση δεν έρχεται. Δεν υπάρχει. Και το τραύμα εμποδίζεται να κλείσει. Μισοκλείνει και μετά πάλι ανοίγει. Ενοχλεί. Ή δεν κλείνει καθόλου και κινδυνεύει να μολυνθεί όπου τώρα η απειλή είναι πια σοβαρή. Για την ίδια τη ζωή. Ωστόσο, το θηρίο αυτό θα μπορούσε ίσως να δαμαστεί.
Θέλει αλλαγή προοπτικής. Και ποιος λέει ότι αυτό είναι εύκολο όταν ο νους έχει ήδη κολλήσει. Αν, όμως, το θηρίο αφηνόταν ελεύθερο στην φύση και γινόταν ένα με αυτήν, αν γειωνόταν, ίσως διαπίστωνε ότι έτσι συμβαίνει συνεχώς και δεν υπάρχει «γιατί». Τίποτα στην φύση δεν σταματά να εξελίσσεται εξαιτίας ενός τραύματος. Και αν το τραύμα δεν κλείσει τότε επέρχεται θάνατος και αμέσως μετά ξανά η γέννηση.
Eurostat
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση της Eurostat, της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, για την ψυχική υγεία και συναφή θέματα, οι Ευρωπαίοι που ζουν στις πόλεις είναι πιο πιθανό να αναφέρουν χρόνιες καταθλιπτικές διαταραχές. Το 2014 το 7,8% των ατόμων που ζούσαν στις πόλεις ανέφεραν κατάθλιψη και αν λάβει κανείς υπόψη ότι σε χώρες, όπως η δική μας, το μεγαλύτερο ποσοστό εκείνων που αντιμετωπίζουν θέματα ψυχικής υγείας δεν πάνε καθόλου σε κάποιον ειδικό λόγω άρνησης της κατάστασης αλλά και επειδή θεωρείται θέμα ταμπού, τότε εύκολα εικάζει ότι τα ποσοστά είναι υψηλότερα από τα καταγεγραμμένα. Επίσης, τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι γυναίκες υποφέρουν περισσότερο από τους άνδρες από ψυχικές νόσους.
Τι συμβαίνει άραγε; Χάσαμε την ουσιαστική σύνδεσή μας με το φυσικό περιβάλλον και το χειρότερο είναι ότι δεν το αναζητάμε πια. Αλλά δεν είναι μόνον η φύση που ηρεμεί το θηρίο. Το ίδιο κάνουν και οι τέχνες. Αν το θηρίο αφεθεί να εκφραστεί δημιουργικά μέσα από την τέχνη ή ό,τι δίνει χαρά, ίσως ηρεμήσει και σωπάσει. Το τραύμα τότε δεν θα ενοχλεί τόσο πολύ διότι πολύ απλά θα έχει ανοίξει ο δρόμος της αποδοχής και της αυτοίασης.
«Δεν μπορώ να ξεφορτωθώ την αρρώστια μου γιατί υπάρχει πολλή από αυτήν μέσα στην τέχνη μου, η οποία υπάρχει εξαιτίας της αρρώστιας μου» έγραψε κάποτε ο Νορβηγός ζωγράφος Έντβαρντ Μουνκ, ο δημιουργός «της Κραυγής». Αλλά και η Μεξικανή Φρίντα Κάλο όταν υπέφερε από τους πόνους μετά από σοβαρό τροχαίο ατύχημα, το έριξε στην ζωγραφική για να καθησυχάσει το θηρίο του τραύματός της. Αυτό έμελλε να την οδηγήσει και στην βασική της απασχόληση. Πρώτα ζωγράφισε το πορτραίτο της. «Ζωγραφίζω τον εαυτό μου γιατί είμαι συχνά μόνη και επειδή είμαι το αντικείμενο που γνωρίζω καλύτερα».
Ναι, το τραύμα συνέβη. Άδικο, ξεάδικο, λογικό ή μη, συνέβη. Αλλά η ζωή συνεχίζεται και αν το δει κανείς από άλλη πλευρά, δεν υπάρχει άπλετος χρόνος για συζήτηση και καβγάδες κάθε μέρα με το θηρίο. Κάτι μαγικό συμβαίνει όταν το θηρίο παύει να αναζητά απάντηση στο «γιατί» και τότε η πληγή κλείνει. Η μνήμη της υπάρχει αλλά το τραύμα γίνεται πια και αυτό ένα κομμάτι του ταξιδιού μας εδώ στην Γη.
Πολλά τα τραύματα αυτό το καλοκαίρι. Ας τα αγκαλιάσουμε τώρα, όσο δύσκολο κι αν είναι, και ας τους επιτρέψουμε να επουλωθούν.
