Η κυρία Ματίνα Ψυχογιού (Matina Psyhogeos) είναι εκπαιδευτικός, συγγραφέας, λεξικογράφος, μα πάνω απ’ όλα είναι Ελληνίδα της Αμερικής με πάθος για την Ελληνική Γλώσσα και τα Ελληνικά Ιδεώδη.
H αγάπη της αυτή, την έσπρωξε να δημιουργήσει τη δική της μέθοδο διδασκαλίας της Ελληνικής «The Psyhogeos Program», η οποία εφαρμόστηκε με μεγάλη επιτυχία από πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Στόχος της ήταν να παρουσιάσει με πιο απλό και κατανοητό τρόπο τους κανόνες της Γραμματικής και της Σύνταξης της Ελληνικής Γλώσσας, για να μπορούν οι μαθητές να την διδαχτούν πιο αποτελεσματικά και κυρίως να την αγαπήσουν.
Η κ. Ψυχογιού έχει γράψει δεκατέσσερα βιβλία από τα οποία οχτώ στηρίζονται και ενισχύουν το Πρόγραμμα Ψυχογιού (The Psyhogeos Program). Το τελευταίο της επίτευγμα είναι ένα Λεξικό με τον τίτλο «English Words Deriving from the Greek Language», στο οποίο καταγράφονται οι αγγλικές λέξεις που προέρχονται από την Ελληνική Γλώσσα.
Περίπου τριάντα χιλιάδες λέξεις της Αγγλικής Γλώσσας έχουν τη ρίζα τους στην Ελληνική Γλώσσα και η καταγραφή τους είναι πολύ σημαντική για να θυμίζει σε όλους την τεράστια επιρροή και συνεισφορά της γλώσσας μας στα Αγγλικά.
Ευχαριστούμε την κ. Ψυχογιού για τη συνέντευξη που μας παραχώρησε.
1. Πώς εμπνευστήκατε τη μέθοδό σας «The Psyhogeos Program»;
Δεν χρησιμοποιώ την λέξη «Μέθοδος». Ηταν μια επαγγελματική απόφαση, όταν ήλθα στην Αμερική. Αρχίζοντας την διδασκαλία των Ελληνικών, κατάλαβα αμέσως πως ήταν αδύνατον να έχω επιτυχία με το υλικό που είχα στη διάθεσή μου την δεκαετία του ‘60. Η Ελληνική Γλώσσα έπρεπε να διδαχθεί ως ξένη ή δεύτερη γλώσσα με καινούριο αποτελεσματικό τρόπο.
Ηταν αναγκαίο ή να βρω αυτόν τον τρόπο, το σύστημα, αν θέλετε, που θα προτρέψει, θα ενθαρρύνει και θα ενθουσιάσει τον μαθητή να μάθει Ελληνικά (και δεν θα πηγαίνει στο σχολείο, επειδή οι γονείς ή ο παππούς και η γιαγιά επέμεναν), ή θα έπρεπε ν’ αλλάξω επάγγελμα. Προτίμησα το πρώτο και ποτέ δεν το μετάνιωσα.
Το πρόγραμμά μου, όχι μόνο βοήθησε τους μαθητές ν’ αγαπήσουν το σχολείο, να μαθαίνουν ευκολότερα και να συναγωνίζονται ποιος/ποια θα αριστέψει, αλλά το σπουδαιότερο, με την ικανοποίηση που ένιωθαν με την πρόοδό τους, παροτρύνονταν και ενθαρρύνονταν να μάθουν καλύτερα την γλώσσα, τις παραδόσεις και για την απαράμιλλη κληρονομιά μας. Αλλά και εγώ η ίδια αισθανόμουν μεγάλη ικανοποίηση με την πρόοδό τους, ενθουσιαζόμουν και δίδασκα με μεγαλύτερο ζήλο και παράλληλα αυτός ο ενθουσιασμός γινόταν μεταδοτικός στην τάξη.
2. Ποιες ήταν οι βασικές αρχές της μεθόδου σας και για ποιους λόγους είναι τόσο αποτελεσματική;
Το Πρόγραμμά μου είναι βασισμένο σε τρία κύρια σημεία:
α) Τι να διδαχθεί (τι είναι αναγκαίο για να μαθευτεί και να γίνει κτήμα του μαθητή η γλώσσα) β) Πότε να διδαχθεί (τη σειρά που χρειάζεται να τεθεί η αναγκαία διδακτική ύλη).
γ) Πώς να διδαχθεί (ο τρόπος που θα διδαχθεί, που εξηγείται στα χαρακτηριστικά του προγράμματος).
Τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά του προγράμματος είναι:
α) Απλοποίηση (της διδακτικής ύλης).
β) Ενταση/Επιτάχυνση (η ταχύτητα, με την οποία θα δοθεί η διδακτική ύλη).
γ) Επεξήγηση/διευκρίνηση στα Αγγλικά (το τρίτο, και για μένα το σπουδαιότερο). Από προσωπική εμπειρία, μαθαίνοντας Γαλλικά, στο Γυμνάσιο, και σε ιδιαίτερα μαθήματα, είχα προχωρήσει αρκετά.
Ημουν σε θέση να μεταφράζω σε επισκέπτες Γάλλους μαθητές, όταν έρχονταν στην Σπάρτη! Χαιρόμουν την επιτυχία και πρόοδό μου στη γλώσσα, μέχρις ότου ανακάλυψα, μαθαίνοντας Αγγλικά, ότι είχα ξεχάσει τα Γαλλικά!!! Κι αυτό γιατί, ο τρόπος διδασκαλίας της, ήταν η απαγόρευση της μητρικής γλώσσας σε εξηγήσεις.
Είχα αποστηθίσει επιπόλαια τι μάθαινα, χωρίς να έχω καταλάβει τις βασικές αρχές της Γραμματικής και του Συντακτικού των Γαλλικών. Μου έγινε καλό μάθημα, ότι αυτό το σύστημα διδασκαλίας μιας ξένης γλώσσας επιτυγχάνεται μόνον όταν προσφέρεται στη ίδια χώρα, που αναγκάζεται ο μαθητής να την χρησιμοποιεί στην καθημερινή του ζωή. Είχα αποφασίσει, ποτέ να μην διδάξω χωρίς διευκρινίσεις στα Αγγλικά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο καταλάβαιναν και την Αγγλική καλύτερα, όπως όλοι παραδέχονταν.
Η ιστοσελίδα μου, έχει μια περίληψη του προγράμματος: www.thepsyhogeosprogram.com
3. Ποια θεωρείτε ως την πιο δημιουργική περίοδο της καριέρας σας;
Μια δημιουργική περίοδος, φυσικά, ήταν η περίοδος της έρευνας, διοργάνωσης, δοκιμαστικής εφαρμογής, και προετοιμασίας του Προγράμματός μου. Θεωρώ ως την πιο δημιουργική περίοδο διδασκαλίας, τα δώδεκα χρόνια της θητείας μου στο Ελληνικό Σχολείο/ Θεολογικής Σχολής στο Μπρουκλάιν της Μασαχουσέτης!
Εκεί είχα την ευκαιρία να γαλουχήσω και να μεταδώσω την αγάπη μου για την ασυναγώνιστη γλώσσα μας, αλλά και για τα Ελληνικά Ορθόδοξα ιδεώδη και την ιερά μας παρακαταθήκη, σε μελλοντικούς ιερείς και δασκάλους, με την ελπίδα ότι και οι ίδιοι θα συνεχίσουν την διαιώνιση της γλώσσας και των ιδεωδών μας.
Θα είναι παράλειψη όμως, εάν δεν αναφερθώ στην ικανοποίηση που νιώθω, επειδή είχα την ευκαιρία να διδάξω (1.500 και πλέον) μαθητές/μαθήτριες για παραπάνω από τριάντα χρόνια. Η μεγαλύτερη ικανοποίηση που παίρνω είναι, όταν ακούω πόσο επηρέασα τις δικές τους καριέρες! Είμαι πάντα ευγνώμων!
4. Εκτός από βιβλία σχετικά με τη διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας έχετε γράψει και λογοτεχνικά βιβλία, όπως το αυτοβιογραφικό «Reaching for the Sky». Τι σημαίνει για εσάς ο τίτλος του βιβλίου αυτού;
Ο τίτλος είναι μεταφορικός. Αναφέρεται σε δυο μικρά κοριτσάκια, την αδελφή μου και εμένα, που οι βομβαρδισμοί και τα ασημένια πουλιά (αεροπλάνα) των Γερμανών, διατάραξαν την ηρεμία, τα όνειρα και τα παιγνίδια τους, που προσπαθούσαν στο εξοχικό τους σπιτάκι (επάνω στο τσαρδί τους (tree-house) να φθάσουν τον ουρανό, με καλάμια και σκούπες!
Είναι μια περιγραφή γεγονότων και αναμνήσεων, μιας τραγικής εποχής (της Γερμανικής Κατοχής και του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου) που σημάδεψε τις παιδικές αθώες ψυχές τους.
5. Εχετε δηλώσει ότι ο δάσκαλος πατέρας σας υπήρξε για εσάς πρότυπο, ώστε να επιλέξετε το επάγγελμα της εκπαιδευτικού. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα χαρακτηριστικά που έχει ο καλός δάσκαλος;
Η απάντηση, στην συχνή αυτή ερώτηση είναι η ίδια. Ο πατέρας μου (ο δάσκαλος Αριστείδης Κοκκόλης όπως ήταν γνωστός) ήταν ο ιδανικός εκπαιδευτικός. Ο οποίος, όπως αναφέρω στο βιβλίο μου, με επηρέασε πολύ στο να αγαπήσω την διδασκαλία και το διάβασμα.
Ο ιδανικός /καλός, (για ν’ απαντήσω στην ερώτησή σας) δάσκαλος (κατά την κρίση μου) είναι αυτός που σέβεται την υποχρέωση που έχει να αναπτύξει το παιδικό μυαλό και λειτουργεί ανάλογα. Με άλλα λόγια, η δουλειά του είναι ένα λειτούργημα κι όχι απλά «επάγγελμα». Ο πατέρας μου σεβόταν τους μαθητές του και προσπαθούσε πάντα να καλλιεργήσει και αξιοποιήσει τις ιδιότητές τους ανάλογα.
6. Μητέρα, σύζυγος, εκπαιδευτικός, συγγραφέας, λεξικογράφος είναι κάποιες από τις ιδιότητες που σας χαρακτηρίζουν. Πώς τα καταφέρατε να είστε τόσο πετυχημένη στη δουλειά σας και ταυτόχρονα να είστε κοντά στην οικογένειά σας;
Οπως κάθε εργαζόμενη γυναίκα, προσπαθούσα πάντα να έχω ένα πρόγραμμα/ σύστημα στο σπίτι/ σχολείο(α)/γράψιμο/κοινωνική ζωή. Η οικογένειά μου φυσικά και η ανατροφή των τριών αγοριών μου, ήταν η προτεραιότητα, χωρίς βέβαια να παραμελούνται οι επαγγελματικές μου υποχρεώσεις.
Οι διαθέσιμες ώρες μου ήταν περιορισμένες και τις εκμεταλλευόμουνα, όσο μπορούσα. Ημουνα τυχερή που πέντε ώρες ύπνος ήταν αρκετός για να με ξεκουράσει, κι έτσι είχα ώρα για κάτι πιο σημαντικό. Ο απαραίτητος πρωινός καφές βοηθούσε πολύ!
7. Αν σας ζητούσαμε να μας περιγράψετε τον εαυτό σας με πέντε λέξεις, ποιες θα ήταν αυτές;
Μητέρα, Εκπαιδευτικός, Ανθρωπίστρια, Περήφανη Ελληνίδα και των Αρχαίων Ιδεωδών, Γιαγιά!
8. Το τελευταίο σας βιβλίο είναι ένα λεξικό στο οποίο καταγράφονται λέξεις της Αγγλικής Γλώσσας που έχουν τη ρίζα τους στην Ελληνική Γλώσσα. Πώς αποφασίσατε να αναλάβετε ένα τόσο σημαντικό αλλά και δύσκολο εγχείρημα;
Η ιδέα του λεξικού μου («Αγγλικές Λέξεις Που Προέρχονται Από Την Ελληνική Γλώσσα – Εκπληκτοι; Είστε Απλά, Δίγλωσσοι»), μου δόθηκε από μία διάλεξη που μου είχε αναθέσει ο πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου (Dr. ΤhomasLelon), στη δεκαετία του ‘80. Το θέμα ήταν «Η Προσφορά και Επίδραση των Ελληνικών στα Αγγλικά».
Ενα θέμα πολύπλοκο και είχα δυο μέρες να ετοιμαστώ, χωρίς τα τεχνολογικά βοηθήματα που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα. Πανικόβλητη του είπα «Δεν νομίζω ότι μπορώ!». Ομως μου είχε εμπιστοσύνη και με έπεισε!
Στο τέλος της διάλεξης, έδωσα στους 300 περίπου ακροατές, έναν κατάλογο με 1.000 περίπου λέξεις που ήξερα ότι είχαν ελληνικές ρίζες. Οταν είδα το ενδιαφέρον που είχαν να μάθουν περισσότερες, σκέφθηκα ότι πρέπει κάποια μέρα να το επιχειρήσω. Μου πήρε πολλά χρόνια, λόγω άλλων υποχρεώσεων, και αποφάσισα στο τέλος του 2013, να αρχίσω την έρευνά μου.
Στη μνήμη μου πάντα έμενε ο Δρ Λέλον, ως ο εμπνευστής της ιδέας αυτής. Ενα πολύπονο έργο, που έχει δεχθεί πολλούς επαίνους και πολλά θετικά σχόλια, ως «ένας θησαυρός γνώσεων» από γλωσσολόγους, κλασικιστές, εκπαιδευτικούς, κ.λπ., πράγμα που με χαροποιεί πολύ.
Ενας Αμερικανός γλωσσολόγος γράφει: «Να είστε περήφανη, όχι μόνον από υπερηφάνεια για την καταγωγή σας, πολύ περισσότερο, γιατί αφήνετε μια αθάνατη κληρονομιά με τέτοια συλλογή λέξεων, που θα εξασφαλίσει την χρήση Ελληνικών (μέσω των Αγγλικών) για πάντα». Τέτοια σχόλια με κάνουν να ξεχνώ τις δυσκολίες που συνάντησα με τις ανακρίβειες και ασυναρτησίες, σε πολλές από τις πηγές που χρησιμοποίησα.
9. Τι καινούριο ετοιμάζετε;
Προς το παρόν, ετοιμάζω ένα άρθρο, που θα δημοσιευθεί σ’ ένα διεθνές περιοδικό Γλωσσολογίας, για την λέξη «εμπάθεια». Οπως πολλοί γνωρίζουν, εξ’ αρχής στα Αγγλικά, στη λέξη «Empathy» που προέρχεται από την ελληνική λέξη «Εμπάθεια», έχει δοθεί ακριβώς ο αντίθετος ορισμός, και αντί να εκφράζει συμπαθητικά συναισθήματα και συμπόνια, εκφράζει αντιπάθεια και μίσος.
Η αποστολή μου τώρα είναι να εξαλείψω την χρήση της λέξης, όπως είναι γνωστή, και να την αντικαταστήσω με άλλο συνώνυμο, όπως, συμπάθεια, συμπόνια, φιλικά συναισθήματα!
Επίσης ετοιμάζω και ένα βιβλίο για τη ζωή του θείου μου (Κωνσταντίνου Μέριανου, αδελφού της μητέρας μου) που ήλθε στην Αμερική, βοηθός φαρμακοποιού, και με τη σκληρή του εργασία, πέτυχε το δικό του «Αμερικανικό Ονειρο», και ίδρυσε «Την Φαρμακευτική Σχολή της Νέας Αγγλίας», την οποία εκχώρησε στο Πανεπιστήμιο Νορθίστερν, στη Βοστώνη, όταν συνταξιοδοτήθηκε.
Η Σχολή του ανέδειξε διακεκριμένους επιστήμονες, μεταξύ αυτών, τον εξάδελφό μου, Δρ. Ιωάννη Μέριανο, ο οποίος τον έχει τιμήσει με τις (120 και πλέον) πατέντες του και τις πολλαπλές υποτροφίες που έχει καθιερώσει στην μνήμη του θείου: Dean Constantine Meriano & Mrs Meriano!
Σας ευχαριστώ κυρία Σταυρούλα Τσούτσα, για την εύστοχη και ευχάριστη συζήτηση και της εύχομαι κάθε δυνατή επιτυχία σε όλες τις δραστηριότητές της!
