17η Νοέμβρη ..Μετα-σκέψεις
Θουκυδίδη Περικλέους Επιτάφιος, 40 «..μόνοι γαρ τόν τε μηδέν τῶνδε μετέχοντα οὐκ ἀπράγμονα, ἀλλ’ ἀχρεῖον νομίζομεν, και οἱ αὐτοί ἤτοι κρίνομέν γε ἢ ἐνθυμούμεθα ὀρθῶς τα πράγματα, οὐ τους λόγους τοῖς ἔργοις βλάβην ἡγούμενοι, ἀλλά μή προδιδαχθῆναι μᾶλλον λόγῳ πρότερον ἢ ἐπί ἃ δεῖ ἔργῳ ἐλθεῖν. διαφερόντως γαρ δή καί τόδε ἔχομεν ὥστε τολμᾶν τε οἱ αὐτοί μάλιστα καί περί ὧν ἐπιχειρήσομεν ἐκλογίζεσθαι· ὃ τοῖς ἄλλοις ἀμαθία μέν θράσος, λογισμός δέ ὄκνον φέρει…»
Μτφρ. Ν. Σκουτερόπουλου «Εἴμαστε σε θέση οι ἴδιοι να φροντίζουμε και για τα δικά μας πράγματα και για τα πολιτικά, και παρά τις διάφορες ἀσχολίες που καθένας μας ἔχει, δεν εἴμαστε ἀνεπαρκῶς κατατοπισμένοι στα πολιτικά. Διότι εἴμαστε οἱ μόνοι που ὅποιον δέν συμμετέχει καθόλου σέ αὐτά δεν τον θεωροῦμε φιλήσυχο πολίτη ἀλλά ἄχρηστο, καί οἱ ἴδιοι ἐμεῖς πάλι πού παίρνουμε πολιτικές ἀποφάσεις ἢ τουλάχιστον σχηματίζουμε σωστή γνώμη για τα πράγματα, γιατί νομίζουμε ὅτι την πράξη δεν την βλάπτει ἡ συζήτηση ἀλλά τό να μήν κατατοπιστεῖ κανείς πρῶτα διαμέσου τῆς συζήτησης σχετικά με ὅ,τι πρέπει νά πραχθεῖ. Διότι καί σε τοῦτο ξεχωρίζουμε καθώς οι ἴδιοι ἐμεῖς εἴμαστε ἐξαιρετικά τολμηροί καί συνάμα προσεκτικοί σε ὅ,τι θα ἐπιχειρήσουμε. στους ἄλλους ἡ ἄγνοια γεννάει θράσος και ἡ περίσκεψη δισταγμό.»
Από την Κέλλυ Βουράνη
Κάθε χρόνο η ίδια ιστορία. Κάθε χρόνο η ελευθερία προτάσσεται για να καταπατηθεί στη συνέχεια από τους σύγχρονους υπερασπιστές της. Τα γεγονότα του εορτασμού περιγράφονται ή αντιμετωπίζονται ως συνήθη, γραφικά, αναμενόμενα ∙ αναπόφευκτα ταυτισμένα με την ελληνική πραγματικότητα. Η πλειοψηφία του λαού σχολιάζει αρνητικά τα τεκταινόμενα του «πολεμικού χορού» μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών. Όμως τίποτα δε γίνεται για να σταματήσουν επί της ουσίας.
Βρισκόμαστε μπροστά στην τραγική εικόνα του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αυτό το οποίο δίνει το φως στον πάσα ένα πολίτη με κίνδυνο να χάσει το ίδιο την ύπαρξη του. Γιατί; Γιατί δεν έχει φροντίσει να παιδεύσει τον πολίτη αυτό. Τον πολίτη που καλείται να αξιολογήσει, να ερευνήσει, να έχει ευήκοον ους, να είναι θετικά διακείμενος ακροατής με άλλα λόγια. Είναι ο πολίτης που θα πάρει αποφάσεις, αναγνωρίζοντας τη σημασία της συμμετοχής στα κοινά ως μέσο για να εξασφαλιστεί ποιότητα ζωής για τα μέλη της κοινωνίας. Αυτός που αναγνωρίζει τη σχετικότητα της προσωπικής αλήθειας αποστρέφοντας το πρόσωπό του από το δογματισμό και επιδιώκοντας το διάλογο.
Για να φτάσει βέβαια σε αυτό το σημείο χρειάζεται αγωγή. Όρος πολύχρηστος, διαχρονικός και παράλληλα τόσο σημαντικός. Τον νιώθεις ως δάσκαλος κάθε μέρα μέσα στην τάξη… Πρόσφατο μάθημα «Τύπος και Δημοκρατία» με κείμενο επεξεργασίας «Η ψευδαίσθηση της αλήθειας» του γνωστού καθηγητή Σημειολογίας Ουμπέρτο Έκο. Το δέον της δημοσιογραφίας, το δέον για την κοινή γνώμη, το δέον για την πολιτεία. Τρεις βασικές δεοντολογίες που οφείλουμε να τηρούμε, με τα παιδιά να αντιλαμβάνονται μέσα από τη συζήτηση, αρχικά την αξία της ανταλλαγής απόψεων και κατά δεύτερον τη σχετικότητα του δέοντος.
Εκείνο που με θλίβει περισσότερο είναι ότι οι μαθητές διψούν για γνώση και την ίδια στιγμή μαραίνονται πνευματικά μέσα από την τυποποιημένη και ανούσια διδασκαλία των μαθημάτων του σχολείου. Έτσι καταλήγουν επαναστατημένοι νέοι χωρίς αυτοσκεπτικισμό, χωρίς αίσθημα ευθύνης, χωρίς αιδώ και θάρρος. Τι αξία έχουν οι εορτασμοί μιας ιστορικής επετείου όπως το Πολυτεχνείο όταν την ακυρώνουν, είτε με τις πράξεις καταστροφών, είτε δηλώνοντας άγνοια για αυτήν;
Εκφράζουμε υστερόχρονα τον προβληματισμό μας για όλα αυτά που λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη το τριήμερο της 17ης Νοέμβρη. Εκείνο όμως που δεν έχουμε αντιληφθεί είναι αυτό που ο Κορνήλιος Καστοριάδης τονίζει στο έργο του «Η ελληνική πόλις και η δημιουργία της δημοκρατίας» ∙ «η πόλις είναι [..] εσείς, και ότι η μοίρα της εξαρτάται επίσης από τη σκέψη σας, από τη συμπεριφορά σας και επίσης από τις αποφάσεις σας.»
Δεν είμαστε ιδιώτες. Είμαστε πρωτίστως πολίτες. Ας μην καταντάμε λοιπόν «αχρείοι» κατά το αρχαιοελληνικό, άχρηστοι δηλαδή, αλλά χρήσιμοι συν-πολίτες και συνάνθρωποι.
