@επιμέλεια Άννα Μουσογιάννη

Το Νοέμβριο του 2018 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ψυχογιός το νέο βιβλίο της ψυχολόγου Θέκλας Πετρίδου  με τίτλο : “Να μείνω ή να φύγω;” Ένα βιβλίο που όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο οπισθόφυλλο: “Καταρρίπτει βασικούς μύθους για τον έρωτα και το γάμο, προβάλλοντας παράλληλα υγιή παραδείγματα που μας δίνουν θάρρος  και μας κάνουν αισιόδοξους”. Θεωρώ ότι είναι ένα βιβλίο που ο καθένας οφείλει, στον εαυτό του πάνω από όλα, να έχει στη βιβλιοθήκη του.

Να μείνω ή να φύγω ένα ερώτημα που ταλανίζει πολλούς ανθρώπους που νιώθουν ότι η σχέση τους βρίσκεται σε αδιέξοδο. Κατά πόσο  ένας άνθρωπος είναι ικανός να δει με αντικειμενικότητα αυτό που βιώνει ούτως ώστε να πάρει τη σωστή απόφαση;

Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι αντικειμενικός για καμιά σχέση του. Από την στιγμή που είμαστε συναισθηματικά εμπλεκόμενοι σε μια σχέση η αντικειμενικότητα καθίσταται ανέφικτη. Ακόμη και οι ίδιοι οι ψυχολόγοι, όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα στις σχέσεις μας απευθυνόμαστε σε συνάδελφο. Ακριβώς για αυτό τον λόγο, είναι καλή ιδέα όταν ταλανιζόμαστε από αυτό το ερώτημα, όπως το θέτετε και εσείς, να αναζητούμε αντικειμενική επιστημονική γνώμη. Στις μεγάλες αποφάσεις της ζωής, καλή ιδέα είναι να είμαστε όσο πιο σίγουροι γίνεται. Και μεγάλες αποφάσεις στην ζωή δεν είναι μόνο ο χωρισμός, αλλά και το ξεκίνημα μιας σχέσης.

 Πόσο εύκολο είναι να αντιληφθεί και να ξεχωρίσει κάποιος αν αυτό που βιώνει είναι όντως προβληματικό ή απλά μια κρίση στο γάμο του; Δυστυχώς κάποιες φορές ο διαχωρισμός των δύο προκαλεί σύγχυση στο μυαλό κάποιου!

Η ερώτηση σας είναι πολύ γενική. Και στις ανθρώπινες σχέσεις δεν υπάρχουν γενικά πράγματα, υπάρχουν μόνο ειδικά. Ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και μοναδικός και το ίδιο και οι σχέσεις του. Εάν νιώθουμε σύγχυση για το τι συμβαίνει πραγματικά στην σχέση μας, τότε αναζητούμε να μάθουμε περισσότερα. Το διερευνούμε περισσότερο. Πάμε στον ψυχολόγο.

Στο βιβλίο υπάρχει το κεφάλαιο για τους τρίτους οι οποίοι παρεμβαίνουν. Η αγάπη και ο αλληλοσεβασμός είναι ικανά να κρατήσουν τους τρίτους μακριά ή οι συνεχόμενες παρεμβάσεις είναι ικανές να προκαλέσουν κλυδωνισμό στα θεμέλια του γάμου; Ποια η άποψη σας για τους λεγόμενους «συμβουλάτορες» αν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτό τον όρο;

Εάν αγαπούμε τον εαυτό μας και εάν έχουμε ωριμάσει ψυχοσυναισθηματικά προτού δημιουργήσουμε ερωτικές σχέσεις ζωής, τότε η αγάπη και ο αλληλοσεβασμός είναι ικανά να κρατήσουν τους τρίτους μακριά. Πόσοι όμως από εμάς προχωρήσαμε σε σοβαρή ερωτική σχέση ή γάμο όντες ανώριμοι; Το πρόβλημα δεν είναι σε αυτόν που παρεμβαίνει. Το θέμα είναι σε αυτόν που δεν μπορεί να βάλει όρια. Λόγω ενοχών, σχέσης συνεξάρτησης από τους γονείς μας ακόμη και σε μεγάλη ηλικία κλπ κλπ. Οι τρίτοι, οι συμβουλάτορες ο,τι θέλουν ας λένε. Εάν εμείς είμαστε ολοκληρωμένες προσωπικότητες που γνωρίζουμε ποιοι είμαστε και τι θέλουμε από την ζωή και τις σχέσεις μας, δεν θα μπορέσουν να μας διαλύσουν.

Υπάρχει όμως αληθινή σχέση, που οι άνθρωποι είναι συνειδητά και υπεύθυνα μαζί, που θέλουν και αγαπούν ο ένας τον άλλον και που αγωνίζονται μαζί να κάνουν την σχέση και την ζωή τους καλύτερη.

 Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα σε μια σχέση είναι η επικοινωνία.  Το βιβλίο σας θεωρείτε ότι αποτελεί τη σπίθα για να ξεκινήσει η επικοινωνία μεταξύ δύο ανθρώπων ή  να δράσει προληπτικά σε κάποιον που δεν βρίσκεται σε μια σχέση ;Δηλαδή να προϊδεάσει κάποιον για κάποια προβλήματα/θέματα που προκύπτουν σε μια σχέση και να τον βρουν προετοιμασμένο;

Έγραψα το βιβλίο που θα ήθελα να διαβάσω προτού παντρευτώ στην ανώριμη ηλικία των 21 χρονών το 1996. Έγραψα το βιβλίο που θα μου άνοιγε τα μάτια και θα με βοηθούσε να καταλάβω την σοβαρότητα του γάμου και των ερωτικών σχέσεων και πως μόνο η ερωτική έλξη και ο ενθουσιασμός δεν αρκούν. Το ίδιο ισχύει και για το βιβλίο μου «Χαρούμενη μαμά = Χαρούμενα παιδιά» από τις εκδόσεις Ψυγοχιός, που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2018. Έγραψα το βιβλίο που θα ήθελα να διαβάσω προτού γίνω μάνα.

Υπάρχει μια παροιμία που λέει «ή μικρός μικρός παντρέψου ή μικρός καλογερέψου». Σε ένα κεφάλαιο αναφέρεστε για τους γάμους που γίνονται σε μικρή ηλικία. Αλήθεια, ο γάμος  έχει ηλικία; Οφείλω να ομολογήσω πάντως ότι όσο μεγαλώνει ένας άνθρωπος τόσο πιο δύσκολα παίρνει την απόφαση, γιατί θεωρείτε ότι συμβαίνει αυτό;

Αυτή η παροιμία βγήκε όταν ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων ήταν πολύ χαμηλότερος από ότι σήμερα. Σε μια εποχή που στα 40 θεωρήσουν γέρος, είχε νόημα αυτή η παροιμία. Ο γάμος ως κοινωνικό θεσμός έχει νόμιμη ηλικία ναι, από τα 18 και πάνω, αλλά κατά την γνώμη μου είναι καλύτερα να επιλέγουμε σύντροφο για γάμο μετά την ολοκλήρωση της ανάπτυξης του εγκεφάλου και της προσωπικότητας μας. Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, η ανάπτυξη των πρόσθιων μετωπιαίων λοβών στον ανθρώπινο εγκέφαλο συντελείται κάπου μεταξύ 22 και 24 χρονών. Και η ολοκλήρωση της ανάπτυξης της προσωπικότητας σαφώς κάποια χρόνια μετά. Ο λόγος που όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος παίρνει πιο δύσκολα την απόφαση για γάμο μπορεί να είναι διαφορετικός για τον καθένα. Για εμένα ήταν, επειδή κι εγώ δυσκολεύτηκα να πάρω την απόφαση για δεύτερο γάμο, ξαναπαντρεύτηκα 17 χρόνια μετά το διαζύγιο από τον πρώτο μου γάμο, ήταν το γεγονός ότι όσο γνώριζα καλύτερα τον εαυτό μου και τους ανθρώπους, τόσο αντιλαμβανόμουνα και την σοβαρότητα αλλά και την δυσκολία ενός τέτοιου εγχειρήματος και ούσα υπεύθυνος άνθρωπος δεν ήθελα να προβώ σε άσκεφτες επιλογές, που να έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην δική μου ζωή, όσο και στην ζωή όσων αγαπώ.

Οι περισσότεροι άνθρωποι εξιδανικεύουν τη σχέση μέσα στο μυαλό τους και εγκλωβίζονται σε αυτή την εικόνα. Θεωρούν ότι η σχέση είναι όπως τα παραμύθια αλλά στην πραγματικότητα δε συμβαίνει αυτό. Υπάρχει ιδανική σχέση; Εάν ναι ποια είναι τα χαρακτηριστικά της;

Δεν υπάρχει ιδανική σχέση, επειδή δεν υπάρχει ιδανικός άνθρωπος στην ρεαλιστική ζωή. Υπάρχει όμως αληθινή σχέση, που οι άνθρωποι είναι συνειδητά και υπεύθυνα μαζί, που θέλουν και αγαπούν ο ένας τον άλλον και που αγωνίζονται μαζί να κάνουν την σχέση και την ζωή τους καλύτερη. Υπάρχουν τέτοιες σχέσεις και χρειάζονται δύο για να χορέψουν ταγκό.

Χρειάζονται δυο για να χορέψουν ταγκό. Δυο που να είναι συνειδητοποιημένοι άνθρωποι, να γνωρίζουν τις δυνάμεις και τις αδυναμίες τους και να εξασκούν την αυτογνωσία.

Δυστυχώς η επίσκεψη σε ψυχολόγο -και ιδιαίτερα αν είναι ζευγάρια- αποτελεί ταμπού στην ελληνική πραγματικότητα. Είναι αρκετά δύσκολο, για πολλούς ανθρώπους , το έτερον ήμισυ να δεχτεί να το κάνει. Πολλοί πιστεύουν ότι όταν φτάσουν να χρειαστούν σύμβουλο γάμου σηματοδοτεί και το τέλος της σχέσης και απλά το βλέπουν ως μια απέλπιδα προσπάθεια για να στρουθοκαμηλίσουν και να πούνε μετά στον εαυτό τους  ένα «εγώ προσπάθησα». Πόσο μπορεί να βοηθήσει ένα ζευγάρι η επίσκεψη σε ψυχολόγο/σύμβουλο γάμου; Τι εφόδια χρειάζεται;

Λοιπόν, θα σας δώσω μια συμβουλή. Μην παντρεύεστε κάποιον ή κάποιαν που δηλώνει a priori ότι αντιτίθεται στην ψυχοθεραπεία και στην επίσκεψη σε ψυχολόγο. Αυτά το ηλίθιο ταμπού, έχει στερήσει από πολλούς ανθρώπους την ευτυχία. Στην προηγούμενη ερώτηση απάντησα πως χρειάζονται δυο για να χορέψουν ταγκό. Δυο που να είναι συνειδητοποιημένοι άνθρωποι, να γνωρίζουν τις δυνάμεις και τις αδυναμίες τους και να εξασκούν την αυτογνωσία. Ένας άνθρωπος που δεν «καταδέχεται»να πάει στον ψυχολόγο, σημαίνει πως δεν έχει καμία σχέση με την αυτογνωσία και διακατέχεται από άκαμπτο ξερολισμό. Τέτοιον άνθρωπο να μην τον παντρεύεστε εάν θέλετε να έχετε μια ζωντανή αγωνιστική σχέση. Τα εφόδια που χρειάζεται ένα ζευγάρι για να πάει στον ψυχολόγο, για μένα είναι: διάθεση για αυτογνωσία, αυτεπίγνωση, ταπείνωση με την «αγιοπατερική» έννοια, διάθεση για πνευματική δουλειά, αληθινή αγάπη που δεν γνωρίζει εγωισμό, αυτήν εννοώ «αγιοπατερική». Δεν θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου ως θρήσκο πλέον, υπήρξα στο μακρινό παρελθόν και στο βιβλίο μου «Να μείνω ή να φύγω» μιλάω για αυτό, αλλά αυτό που μου έχει μείνει ως βαθύ δίδαγμα από τα αγιοπατερικά αναγνώσματα είναι η ταπείνωση να παραδεχθείς πως είσαι άνθρωπος και κάνεις λάθη και χρειάζεσαι συνεχή αγώνα και βοήθεια για να γίνεσαι καλύτερος και καλύτερα.

Στο βιβλίο σας απαρτίζεται από 16 κεφάλαια, 16 διαφορετικά είδη σχέσεων/προβλημάτων. Ποιο είναι αυτό το πρόβλημα το οποίο συναντάτε πιο συχνά;

Δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση, επειδή η προσέγγιση μου στην δουλειά μου είναι ποιοτική και όχι ποσοτική, που σημαίνει πως δεν κρατάω ποσοστά ή σκορ. Ο πιο βασικός λόγος όμως, τώρα που το καλοσκέφτομαι,  είναι πως στα περισσότερα ζευγάρια συναντούμε έναν συνδυασμό δυσκολιών ή προβλημάτων αν θέλετε να το θέσετε έτσι. Και μην ξεχνάμε πως ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός κι η κάθε ένωση μοναδική.

Shit happens. Κακά πράγματα συμβαίνουν και μπορεί να συμβούν και σε σένα, είσαι άνθρωπος, μην το παίρνεις προσωπικά πως είσαι άτυχος/η.

Οι παλιοί έλεγαν ότι αν κάτι χαλάσει πρέπει να το φτιάξουμε όχι να το πετάξουμε. Θεωρείτε ότι τη σημερινή εποχή το «διαζύγιο» είναι η εύκολη λύση και μιας και δεν είναι πλέον ταμπού όπως παλιότερα γίνεται χωρίς κάποιο σοβαρό λόγο; Οι παλιές γενιές σεβόταν πιο πολύ το θεσμό του γάμου ή λόγω του ότι ήταν κοινωνικά κατακριτέο παρέμεναν σε αυτό από ανάγκη και ανοχή;

Οι παλιοί έλεγαν πολλά πράγματα προσαρμοσμένα στις συνθήκες τους. Για του παλιούς δεν υπήρχε καν στο τραπέζι η επιλογή του διαζυγίου. Στην περίπτωση ενός κακοποιητικού γάμου, αν ήσουν τυχερός, θα πέθαινε το τοξικό σου ταίρι ή αν δεν προλάβαινες θα πέθαινες εσύ.

Οι παλιοί φοβόντουσαν να χωρίσουν επειδή θα δεχόντουσαν κοινωνικό λιντσάρισμα και όχι επειδή σεβόντουσαν περισσότερο τον θεσμό του γάμου. Έχοντας δουλέψει 20 χρόνια με ενήλικες και ζευγάρια έχω συναντήσει απεχθή ψυχικά εγκλήματα που έγιναν με το πρόσχημα του σεβασμού του θεσμού του γάμου. Τόσα πολλά που αναπόφευκτα θυμώνω με τέτοιες ερωτήσεις. Όχι μαζί σας, με την ερώτηση.

Όσον αφορά στα υπόλοιπα που ρωτάτε, το διαζύγιο ποτέ δεν είναι εύκολη λύση και για κανέναν. Έχετε πάρει ποτέ διαζύγιο στην Ελλάδα ή στην Κύπρο να πάρετε μια γεύση; Το διαζύγιο είναι επώδυνο ακόμη και αν είσαι αυτός που το επιλέγει. Πρόκειται για μια τραυματική εμπειρία θανάτου μιας σχέσης αλλά και απαρχής ενός αέναου πολέμου, ειδικώς εάν υπάρχουν και παιδιά.

Ποιες λέξεις κλειδιά θα δίνατε ως συμβουλή σε κάποιον που θεωρεί ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα στη σχέση του;

Shit happens. Κακά πράγματα συμβαίνουν και μπορεί να συμβούν και σε σένα, είσαι άνθρωπος, μην το παίρνεις προσωπικά πως είσαι άτυχος/η.

Ψυχολόγος. αναζήτησε την βοήθεια ψυχολόγου για να δεις καλύτερα τι συμβαίνει.

Μαζί. Πάτε στον ψυχολόγο μαζί.

Μιλήστε ανοιχτά. Ανοίξτε το στόμα σας και μοιραστείτε τις αλήθειες σας.

Επικοινωνία

Μοίρασμα

Αλήθεια

Εξυγιαίνοντας την σχέση μας, δημιουργώντας μια υγιή κοινωνική μονάδα, αλλάζουμε τον κόσμο με την συμβολή μας ο καθένας. Ως άνθρωποι και ως ζευγάρια. Η δουλειά αυτή όμως, ξεκινάει πρώτα από την εξυγίανση της προσωπικής μας σχέσης με τον εαυτό μας.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφερθούμε στα της Κασσάνδρας, που αναφέρετε και στην αρχή του βιβλίου σας! Τελικά είναι το μυαλό μας εκείνο που καθορίζει την έκβαση της σχέσης μας; Πόσο εφικτό είναι αυτό να αντιστραφεί; Δηλαδή να υπάρξει αναθεώρηση και ενώ μια σχέση είχε αρχικά σημάδια αποτυχίας στο τέλος να καταλήξει μια όμορφη και ισορροπημένη σχέση!

Τι εννοείτε;

Μιλάτε για το φαινόμενο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας; Πως αν πιστέψεις πως η σχέση σου δεν θα πάει καλά, τότε θα λειτουργείς με τέτοιο τρόπο ώστε να την σαμποτάρεις;

Ή για το ακριβώς αντίθετο, που συνήθως συμβαίνει, που αγνοούμε τα αρχικά ανησυχητικά σημάδια και πιστεύουμε πως η «αγάπη» και ο «έρωτας» μαγικά θα μας οδηγήσει στην ευτυχία και στην επιτυχία μιας σχέσης, ενώ στην πραγματικότητα η ερωτική έλξη και ο ενθουσιασμός διαρκούν το πολύ 9 μήνες;

Η αναθεώρηση στην οποία αναφέρεστε, εάν αφορά και τα δύο πρόσωπα που απαρτίζουν μια σχέση, αν αφορά την πνευματική αγωνιστικότητα, την ενεργητική διάθεση για αυτογνωσία και την ταπείνωση να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια από ψυχολόγο, ναι, μπορεί να βοηθήσει στο να εξυγιανθεί μια σχέση. Τίποτα δεν κερδίζεται όμως χωρίς κόπο και συνεχή ενσυνείδητη και ευσυνείδητη προσπάθεια. Η γνώμη μου. Και τονίζω ξανά: χρειάζονται δυο για να χορέψουν ταγκό.

Κλείνοντας και αφού σας ευχαριστήσω για το χρόνο σας θα ήθελα να αναφερθώ σε κάτι που είχα ακούσει σε μια συνέντευξη σας σχετικά με το επίπεδο επικοινωνίας σε ένα ζευγάρι. Συγκεκριμένα είχατε αναφέρει ότι το πιο υψηλό επίπεδο σύνδεσης ανάμεσα σε ένα ζευγάρι είναι να μπορεί να μοιράζεται το φόβο, τον πόνο, τις ανησυχίες του, ακόμα και τα κόμπλεξ του! Εφικτό ή ουτοπικό στη σύγχρονη κοινωνία;

Εγώ ευχαριστώ που μου δώσατε χώρο να εκφραστώ στην ιστοσελίδα σας, την οποία και εκτιμώ. Και χαίρομαι που είδατε και video  από το κανάλι μου στο YouTube. Ο λόγος που τα αναρτώ στο διαδίκτυο είναι ώστε να γίνουν δυνητικά χρήσιμα σε ανθρώπους με ψυχολογικές και πνευματικές ανησυχίες. Όντως αυτό είναι το υψηλότερο επίπεδο σύνδεσης ανάμεσα σε ένα ζευγάρι. Στην σημερινή κοινωνία, κατά την γνώμη μου, είναι πιο εφικτό από ότι στα παλιότερα χρόνια. Στα παλιά χρόνια, τότε που βγήκαν και τα ρητά που αναφέρατε προηγουμένως, υπήρχε καμία περίπτωση ένας άνδρας για παράδειγμα, να παραδεχθεί τις αδυναμίες, τα κόμπλεξ και τους φόβους του στο ταίρι του; Δεν ήταν υποχρεωμένος να παίζει ένα macho ρόλο, όπου να είναι ο δυνατός, ο βράχος, ο αλύγιστος, αυτός που δεν κλαίει ποτέ; Ή μια γυναίκα, θα είχε την ευκαιρία να κάνει μια συζήτηση ίσος προς ίσον με το ταίρι της όπου να ανοίξει την ψυχή της και να μιλήσει για τα πιο δύσκολα; Μιλούσαν νομίζετε οι παλιοί μεταξύ τους; Είχαν σχέσεις συντροφικές; Οι περισσότεροι όχι. Η επικοινωνία, η συντροφικότητα, ο ίδιος ο ρομαντικός έρωτας είναι απότοκο μιας αστικής παιδείας, και οι περισσότεροι παλιοί δεν είχαν τέτοια. Επίσης, η κοινωνία τόσο της Ελλάδος όσο και της Κύπρου, τα τελευταία 20 χρόνια έχει κάνει ουσιαστικά κοινωνικά άλματα όσον αφορά στην ελευθερία της έκφρασης, του λόγους, της ύπαρξης. Στην Ελλάδα ίσως λίγο νωρίτερα, κάπου μετά την δικτατορία. Στην Κύπρο, λόγω των γεγονότων του 1974, του πολέμου και της τουρκικής εισβολής, αργήσαμε να εξελιχθούμε όσον αφορά στην διερεύνηση των ανθρωπίνων σχέσεων και στην αποδοχή της Ψυχολογίας ως μιας επιστήμης που μπορεί να βοηθήσει στην ποιότητα ζωής. Όταν παλεύεις για εθνική απελευθέρωση και δημοκρατία, σαφώς θα παραμείνει πίσω η πάλη για ψυχολογική ελευθερία. Που τέτοια, ψυχολογική ελευθερία, μας δίνει η υψηλή συναισθηματική ένωση μεταξύ δύο ανθρώπων. Άμα παραδεχθώ σε εσένα όλα όσα φοβάμαι, όλα όσα για τα οποία ντρέπομαι, όλα αυτά που με κάνουν να νιώθω λίγος/η, τότε μόνο ησυχάζω, ηρεμώ, ρίχνω τις άμυνες και μαζί αγωνιζόμαστε να ξεπεράσει ο καθένας τα δικά του, να νικήσει ο καθένας τους δικούς του δαίμονες και μαζί να αλλάξουμε τον κόσμο. Εξυγιαίνοντας την σχέση μας, δημιουργώντας μια υγιή κοινωνική μονάδα, αλλάζουμε τον κόσμο με την συμβολή μας ο καθένας. Ως άνθρωποι και ως ζευγάρια. Η δουλειά αυτή όμως, ξεκινάει πρώτα από την εξυγίανση της προσωπικής μας σχέσης με τον εαυτό μας.

Εύχομαι να το επιθυμήσουμε και να το επιδιώξουμε και να το καταφέρουμε όλοι μας.

Ευχαριστώ.