@ επιμέλεια Άννα Μουσογιάννη
Είμαι ο Μιχαήλ Μπόκαρης, ένας απλός θνητός, καμωμένος από φωτιά και χώμα. Ετούτο το νησί, έχει ζήσει χιλιάδες χρόνια, προτού γεννηθώ στα άγια χώματα του και θα ζήσει άλλα τόσα, αφότου η τελευταία ανάσα εγκαταλείψει για πάντα το κορμί μου. Το όνομα μου συνδέθηκε με φήμη, δόξα και πλούτο όμως τίποτα από όλα αυτά δε μου χαρίστηκε. Τα ξεπλήρωσα όλα με πάθος, πόνο και σκληρή δουλειά, θυσιάζοντας τις μέρες μου, τις νύχτες μου, το αίμα της ψυχής μου και τη ζωή μου ολόκληρη στην πιο απαιτητική ερωμένη της ζωής μου…….Τη ζωγραφική!
Η ” Κληρονόμος του ποταμού” (εδώ θα βρείτε σχόλια μου ) δίνει τη σκυτάλη στη “Νυχτερινή Αφροδίτη” από τις Εκδόσεις Ψυχογιός και η Δήμητρα Ιωάννου με τη μοναδική γραφή της συνεχίζει να μας συνεπαίρνει. Τι είναι αυτό το βιβλίο; Μυθιστόρημα, ρομάντζο, τέχνης, λαογραφικό, θρίλερ, αστυνομικό διήγημα, ψυχογράφημα…ή μήπως όλα μαζί; Ένα νησί: οι Σπέτσες .Ένας διάσημος συγγραφέας : ο Μιχαήλ Μπόκαρης. Ένα μοναδικό έργο τέχνης : η “Νυχτερινή Αφροδίτη” και μια ιστορία γύρω από το δημιουργό ,το έργο και την πολυτάραχη ζωή του. Δέκα άτομα (ή μήπως έντεκα) στο αρχοντικό των Μποκαρέων και μια κλοπή! Όλοι ύποπτοι, ο καθένας για διαφορετικό λόγο. Ποιος έκλεψε τη “Νυχτερινή Αφροδίτη” τελικά; Η Δήμητρα Ιωάννου μας κρατάει σε εγρήγορση μέχρι το τέλος του βιβλίου όπου έρχεται και η μεγάλη ανατροπή.
Η Δήμητρα Ιωάννου με το νέο της βιβλίο ανταποκρίνεται πλήρως στις προσδοκίες μας ενώ συνάμα κρατάει τον πήχη ψηλά. Δε σκιαγραφεί απλώς χαρακτήρες και ήρωες αλλά σπάει το σκληρό εξωτερικό περίβλημα του εκάστοτε ήρωα και μας τον παρουσιάζει αναλύοντας τον εις βάθος. Οι ήρωες της γίνονται τόσο αληθοφανείς που έπειτα ενστικτωδώς ψάχνουμε να βρούμε τον καθένα από αυτούς στον πραγματικό κόσμο!
Αν κάποιος μου ζητούσε να περιγράψω με λέξεις το βιβλίο αυτό θα έλεγα : πάθος, λάθος, μίσος, τέχνη, μυστήριο, φιλία, αγάπη, αφοσίωση, ζήλια, φιλοδοξία, εκδίκηση και όνειρα! Αν έπρεπε να το περιγράψω με χρώματα θα έλεγα : λευκό, γαλάζιο, μαύρο και κόκκινο. Οι αντίθετες δυνάμεις που παλεύουν για το ποια θα επικρατήσει και εκεί ανάμεσα δημιουργείται η ισορροπία. Όπως και σε κάθε βιβλίο της, η Δήμητρα Ιωάννου, προτού σπρώξει τον εκάστοτε ήρωα στη ροή του βιβλίου με έντεχνο τρόπο μας τον συστήνει. Μας δίνει ψήγματα του παρελθόντος του, τόσο όσο για να τον γνωρίσουμε αλλά ταυτόχρονα και να απορούμε και μετά τον ρίχνει στην αρένα. Ποιος θα είναι ο νικητής της ζωής και ποιος ο ηττημένος, η έκβαση του παιχνιδιού θα δείξει. Ο Μιχαήλ, ο Γιάννης, ο Διαμαντής, ο Φώντας, η Ευανθία, το Μαριώ, η Λασκαρίνα, η Μαλένα, ο Πέτρος, η Τζίνα, η Στέλλα και ένα πλήθος ανθρώπων που τους πλαισιώνουν και που κινούν τα νήματα της ιστορίας. Η συγγραφέας κρατάει κρυμμένους άσσους στο μανίκι για να εκπλήσσει κάθε στιγμή και να μην μπορούμε έτσι να αφήνουμε το βιβλίο από τα χέρια μας. Κάθε κεφάλαιο τελειώνει έχοντας μας σε εγρήγορση πετώντας ταυτόχρονα το μπαλάκι για να συνεχίσουμε ακάθεκτοι στο επόμενο.
Η “Νυχτερινή Αφροδίτη” από βιβλίο μεταμορφώνεται σε γυναίκα που μας πλανεύει. Άλλοτε είναι μια τσιγγάνα που περιπλανάται ξυπόλητη και ρακένδυτη στο κρύο ούτως ώστε να επικεντρωθούμε στην υπόθεση. Έπειτα πετάει τα κουρέλια και φοράει το μακρύ μαύρο φόρεμα της με το πέπλο μυστηρίου και μας κάνει να διερωτόμαστε. Μας σαγηνεύει και μας παρασύρει σε μονοπάτια μυστηρίου. Ενώ άλλοτε μεταλλάσσεται σε εξωτικό. Φοράει το λευκό φόρεμα της και με τα στολίδια της μας μαγεύει. Και κάπου εκεί ανάμεσα μας προσγειώνει. Φοράει το αυστηρό ταγιέρ της και μας μαθαίνει τους μύθους και τις δοξασίες του τόπου. Έτσι ακριβώς μεταλλάσσεται και η αφήγηση της συγγραφέως. Η γραφή της Δήμητρας Ιωάννου άκρως ρεαλιστική με ψήγματα μαγικού ρεαλισμού ειδικά στα σημεία εκείνα που η Καλομοίρα συναντάει τη Μαλένα ενώ με τη γλαφυρότητα της πένας της μας μεταφέρει μέσα στο σκηνικό και μας καθιστά κομμάτι του! Περιφερόμαστε στα σοκάκια του νησιού, μαγευόμαστε από τις δοξασίες του τόπου, νιώθουμε τη ζεστασιά και το μεγαλείο του αρχοντικού του Γιαννάκη Μπόκαρη,συμπάσχουμε με τους ήρωες, ταξιδεύουμε τον κόσμο μαζί με το Μιχαήλ, βιώνουμε το πάθος του για τη ζωγραφική και τις γυναίκες της ζωής του, μαθαίνουμε για τέχνη και κάνουμε στάση εκεί στα τέλη του ’60 όπου άκμαζε η Arte Povera στην Ιταλία
Το βιβλίο αυτό μας μιλάει για το μεγαλείο της συγχώρεσης. Την αληθινή και βαθιά συγχώρεση, αυτή που λυτρώνει την ψυχή. Αυτός που συγχωρεί δεν το κάνει για τον άλλο αλλά για τον ίδιο του τον εαυτό . Έτσι αποδεσμεύεται, μαθαίνει και λυτρώνεται. Όπως έκανε και ο Μιχαήλ Μπόκαρης. Εν αντίθεσή με το Μαριώ που η ανικανότητα της να συγχωρέσει την έκανε έρμαιο του μίσους και των σκοτεινών δυνάμεων της ψυχής της. Μπούμερανγκ! Η λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά : Ο Μιχαήλ γνώρισε αγάπη και στοργή στη ζωή του ενώ το Μαριώ όχι.
Και έπειτα στο τραπέζι πέφτει το πάθος και η διττή σημασία του. Το πάθος όπως του Μιχαήλ Μπόκαρη για τη ζωγραφική. Εκεί που τα πάντα μετουσιώνονται σε τέχνη. Και το πάθος εκείνο όπου γίνεται δίψα και μίσος όπως η Μαριώ που δεν κατάφερε να αποκτήσει τον αντικείμενο του πάθους της και έγινε αυτοκαταστροφική. Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό ένα είναι το σίγουρο : ο έρωτας είναι μια από τις μεγαλύτερες ελευθερίες ,κανείς και τίποτα δεν μπορεί να σε αναγκάσει να τον νιώσεις αν δεν το επιθυμείς…Κανείς και τίποτα δεν μπορεί να σε κρατήσει δέσμιο του μόνο και μόνο δημιουργώντας σου μια υποχρέωση. Δεν αλυσοδένονται οι ψυχές και ούτε εκβιάζεται το συναίσθημα!
Πολλοί συγγραφείς και πολλοί ποιητές έχουν υμνήσει το θαύμα της αληθινής αγάπης σπαταλώντας τόνους μελάνι. Και όχι άδικα! Γιατί μόνο αυτή μπορεί να χώνεται βαθιά στους πόρους του ανθρώπινου κορμιού, να ρέει στις φλέβες σα ζεστό μέλι, να ανακατώνεται με το αίμα, να γλυκαίνει το σπαραγμό, να μαλακώνει την ψυχή και να θεραπεύει ακόμη και αυτά τα τραύματα της καρδιάς που κλαίει γιατί νιώθει κομμένη στα δύο.
Πίσω από μια ιστορία μυστηρίου ξεδιπλώνονται οι ανθρώπινες σχέσεις και η συγγραφέας μας πετά το γάντι προκαλώντας μας να τις αντιληφθούμε. Άνθρωποι είμαστε, πλασμένοι από χώμα και νερό, συναισθήματα και αέρα.Άνθρωποι που γινόμαστε με μια λάθος κίνηση έρμαια του ίδιου μας του εαυτού και των αποφάσεων μας. Και ο πόνος της απόρριψης δε μετριέται και απαιτεί σύνεση και ωριμότητα για να την αποδεχτεί κάποιος διαφορετικά μπορεί να τον μετατρέψει σε αυτόχειρα.Η συγγραφέας παρόλο που δε μοιρολατρεί δίνει στη μοίρα τον ρόλου του από μηχανής θεού που παρεμβαίνει ίσα για να δώσει μια ώθηση στην ιστορία ενώ μας καθιστά σαφές το γεγονός ότι όλα από εμάς ξεκινάν και σε εμάς καταλήγουν. Όλα βρίσκονται πίσω από την επιλογή.
Καλή σας ανάγνωση με λόγια που ο ποιητής (που τόσο αγαπούσε το νησί αυτό) ψιθυρίζει στο αυτί του Μιχαήλ Μπόκαρη την ώρα που δημιουργεί….
Επειδή σ’ αγαπώ και στην αγάπη ξέρω
Να μπαίνω σαν Πανσέληνος
Από παντού, για το μικρό το πόδι σου μες στ’ αχανή σεντόνια
Να μαδάω γιασεμιά – κι έχω τη δύναμη
Αποκοιμισμένη, να φυσώ να σε πηγαίνω
Μέσ’ από φεγγερά περάσματα και κρυφές της θάλασσας στοές
Υπνωτισμένα δέντρα με αράχνες που ασημίζουνε
Ακουστά σ’ έχουν τα κύματα
Πως χαϊδεύεις, πως φιλάς
Πως λες ψιθυριστά το «τι» και το «ε»
Τριγύρω στο λαιμό στον όρμο
Πάντα εμείς το φως κι η σκιά
(Μονόγραμμα. Ο. Ελύτης)
