Από την Ισμήνη Χαρίλα
Ο Don Camillo (Δον Καμίλλο) είναι το γνωστότερο έργο του Ιταλού δημοσιογράφου, καρτουνίστα και συγγραφέα Giovanni Guareschi.
Η μορφή του ομώνυμου κεντρικού ήρωα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1940 στο περιοδικό Candido που εξέδιδε ο ίδιος ο δημιουργός και πρωταγωνίστησε σε αρκετές σύντομες ιστορίες που αργότερα δραματοποιήθηκαν για το θέατρο, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο.
Ο Don Camillo λοιπόν είναι ένας ιερέας και αντιπροσωπεύει μια από τις κύριες εξουσίες της περιοχής, όπου βρίσκεται η ενορία του. Εμπνευσμένος από δυο πραγματικούς ιερείς – όπως αναφέρουν οι μελετητές του Guareschi – ο Don Camillo είναι ένας άνθρωπος δυνατός και τόσο θαρραλέος που «ακόμη κι αν του έβαζαν το πιστόλι στον κρόταφο, δεν θα έχανε την ψυχραιμία του».
Συνετός και λογικός, προσπαθεί να κατανοήσει και να βοηθήσει όσους έχουν ανάγκη από την υποστήριξή του. Συχνά δε φαίνεται ότι είναι περισσότερο πρόθυμος να διαγράψει τα σφάλματα και να συγχωρέσει τα ατοπήματα συγκριτικά με τον Peppone που είναι ο Δήμαρχος της πόλης και ο εκπρόσωπος της Κομμουνιστικής παράταξης.
Μέσω αυτών των δυο προσώπων επομένως ο συγγραφέας επινοεί αφηγήσεις που του επιτρέπουν να σατιρίσει χαρακτηριστικούς ιστορικούς πυλώνες, δηλαδή την Εκκλησία και την Πολιτεία. Από τη μια πλευρά άρα η θρησκεία και από την άλλη το Κράτος και μάλιστα σε μια περίοδο που αφορά τα μεθεόρτια ενός Παγκοσμίου πολέμου.
Με χιουμοριστική διάθεση ο Guareschi στήνει κατά το πλείστον κωμικά σκηνικά που κρύβουν όμως πάντοτε ένα ηθικό δίδαγμα και τονίζουν την αντίθεση ανάμεσα στον πλούτο και τη φτώχεια και τις επιπτώσεις του φθόνου ή ακόμα και του μίσους που μπορούν να επιφέρουν οι μεγάλες αποκλίσεις.
Με όπλο τη δημοσιογραφική του πένα περιγράφει την εποχή του, τα ήθη, τις αντιλήψεις, τις συνήθειες και εστιάζει στη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης για συνεργασία και ομόνοια.
Ο Don Camillo και ο Peppone είναι οι δυο κεφαλές του τόπου και εκείνοι που οφείλουν να μεριμνούν για το καλό του συνόλου. Παρόλο που, λόγω της θέσης τους, είναι κατ’ εξοχήν αντίπαλοι, χάρη στην εξυπνάδα και τη διπλωματία του πρώτου, κατορθώνουν να συνεννοηθούν και να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες καταστάσεις που προκύπτουν. Ως εκ τούτου προκύπτει το συμπέρασμα ότι όλα είναι θέμα οπτικής και δεν υπάρχει απολυτότητα απόψεων, αφού ακόμα και ο Peppone σχολιάζει για τον Don Camillo ότι «πρώτη φορά βλέπει έναν ιερέα που ευεργετεί και δεν επιχειρεί να βλάψει τον λαό».
Κατά συνέπεια οτιδήποτε θετικό ή αρνητικό πηγάζει από τη συμπεριφορά των ανθρώπων και είναι στη διακριτική ευχέρεια κάθε ατόμου να ξεφύγει από τις προκαταλήψεις και να αφήσει πίσω του τη μισαλλοδοξία και τις έριδες που τον εμποδίζουν να προχωρήσει μπροστά, αφού τίποτα εξάλλου δεν διαρκεί αιώνια και αυτό που μετράει τελικά είναι να ζει ο καθένας ήσυχος και ελεύθερος για να πραγματώσει τα όνειρά του, δίχως έτερες αυθαίρετες παρεμβάσεις.
Με σαφή λοιπόν προσανατολισμό προς την παραπάνω κατεύθυνση, ο συγγραφέας παραδίδει στο κοινό του τις περιπέτειες του Don Camillo και μέσα από αυτές μιλά για την αξία του έρωτα, της αγάπης, της φιλίας, της αδελφοσύνης και της αποδοχής που απαλύνουν τον πόνο της καταστροφής και ανοίγουν πάντοτε ένα παράθυρο ελπίδας στο αύριο που θα ακολουθήσει.
