@επιμέλεια/σχόλια Άννα Μουσογιάννη
Ξάνθη, ξημερώματα! Ξεκίνησαν να ετοιμάζονται τα χίλια χρώματα σιγά σιγά, να βάψουν την πόλη, να τη βρει πανέμορφη ο ήλιος. Από ψηλά τα τρία μοναστήρια που την προστάτευαν σταυρωτά, στείλαν την ευχή τους, στα καλντερίμια μοσχοβολούσε το ψωμί που αχάραγα ψήνανε οι φουρνάρηδες….
Ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο με εισιτήριο τις Εκδόσεις Ψυχογιός και όχημα το νέο βιβλίο της συγγραφέως Αργυρώς Μαργαρίτη με τίτλο “Η ΡΑΦΤΡΑ”.
Η αλήθεια είναι ότι αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με τη γραφή της συγγραφέως. “Η Ράφτρα” είναι το τρίτο κατά σειρά βιβλίο από τις Εκδόσεις Ψυχογιός μετά το “Vinsanto το κρασί της λάβας” και τα μυστικά που κρύβονται πίσω από το ηφαίστειο της Σαντορίνης και το “Γέρση, είσαι το κόκκινο στο αίμα μου” και τις ιστορίες που αφορούν τη μικρασιατική καταστροφή . Η Κεραστώ είναι η νέα ηρωίδα που με τη βελόνα της κεντάει τη νέα ιστορία εκεί στις αρχές του 20ου αιώνα και μας καθηλώνει.
Η Αργυρώ Μαργαρίτη στον πρόλογο του βιβλίου, μας τοποθετεί χρονολογικά στο σημείο εκείνο που πλάθεται η ιστορία μας. Ιστορικά στοιχεία της περιόδου τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα μπλέκονται έξυπνα με τη μυθοπλασία και γεννούν ένα όμορφο, ενιαίο συμπαγές κείμενο όπου τα όρια των ιστορικών στοιχείων με τη φαντασία είναι δυσδιάκριτα.
Γυρίζουμε πίσω το χρόνο και πηγαίνουμε στην Ξάνθη τέλη 19ου με αρχές 20ου αιώνα. Χανόμαστε μέσα στα αρώματα και τις γεύσεις και ταξιδεύουμε σε μια περίοδο όπου το να είσαι ράφτρα ήταν ό,τι πιο χρήσιμο υπήρχε μιας και έντυνε τη γυναικεία ματαιοδοξία. Η Αργυρώ Μαργαρίτη με εκτενείς περιγραφές και πολλές λεπτομέρειες ζωντανεύει τα ντυσίματα εκείνης της περιόδου. Υπέροχα υφάσματα και φορέματα δουλεμένα με μεράκι κάνουν πασαρέλα στη φαντασία μας.
Ένα φουστάνι αλλάζει τη διάθεση της κυράς που το φοράει, ντύνει πρώτα την ψυχή, την πάει ταξίδι, τη μεταμορφώνει. Την κάνει να νιώθει όμορφη, ξεχωριστή και τότε γίνεται και στα μάτια των άλλων όμορφη και ξεχωριστή. Δεν αρκεί η μοδίστρα να ξέρει να ράβει καλά, αλλά να καταλαβαίνει τι ιστορία, τι παραμύθι θέλει να ζήσει η κυρά που της εμπιστεύεται το ύφασμα. Να γίνει το πανί ένα με το πετσί της.
Η ευρεία χρήση των τοπικών γλωσσικών ιδιωμάτων καθώς και η πυκνή γραφή της συγγραφέως μας βάζουν στο κλίμα που επικρατούσε εκείνη την περίοδο στη Θράκη ενώ οι λεπτομερείς περιγραφές του χώρου, των συνηθειών και των τοπικών παραδόσεων ζωντανεύουν τις εικόνες στη φαντασία μας. Η Αργυρώ Μαργαρίτη προσπερνώντας τη λεπτομερή περιγραφή των εξωτερικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων των ηρώων της, δίνει έμφαση στις σκέψεις και τις πράξεις τους. Επικεντρώνεται στα ιστορικά δρώμενα εκείνης της περιόδου καθώς και στην αφήγηση των γεγονότων. Αυτό το βιβλίο φωτίζει σκοτεινές πτυχές της ιστορίας μας, χρόνια που προκάλεσαν πόνο και απώλειες σε μια βασανισμένη Θράκη από τους κατακτητές και μαζί με την πένα της συγγραφέως ταξιδεύουμε στα χρόνια οπού κυριαρχούσε η Βουλγαρική Εξαρχία, οι κομιτατζήδες, τα παιδομαζώματα, η εξαθλίωση και ο φόβος.
Η Αργυρώ Μαργαρίτη κεντάει στις ψυχές μας με επιδεξιότητα. Είναι εμφανές ότι το υπέροχο αυτό ανάγνωσμα είναι απόρροια ενδελεχούς έρευνας και μελέτης της ιστορίας του τόπου. Η συγγραφέας έκανε κτήμα της τις γνώσεις που αποκόμισε και έπειτα τις ανέμιξε με τη μυθοπλασία δημιουργώντας έτσι ένα ενιαίο και συνάμα απολαυστικό ιστορικό μυθιστόρημα. Οι ήρωες της, θύματα της μοίρας τους, παλεύουν για ένα καλύτερο αύριο. Σε πρώτο πλάνο η Κεραστώ η οποία ορφάνεψε σε μικρή ηλικία από τους κομιτατζήδες. Μόνη της κληρονομιά ένα πανάκι το οποίο δεν αποχωρίζεται ποτέ. Μεγαλώνει σε ένα μισογκρεμισμένο μοναστήρι από γυναίκες κατατρεγμένες, τις κατσαρίδες όπως η ίδια με περίσσια αγάπη αποκαλεί. Η Κεραστώ με όπλο της τη βελόνα και το πείσμα ξεκινάει για ένα παράτολμο ταξίδι για να μάθει την αλήθεια. Γίνεται αγόρι με “βρόμικο μούτρο, πυρετό στα μάτια και παράξενο περπάτημα” που δεν περνάει απαρατήρητο από το Μήτσο αλλά δεν μπορεί να τον πλανέψει με τις χάρες του θηλυκού. Ο Μήτσος είναι καπνέμπορος της γνωστής οικογένειας Γιαβάσογλου. Βοηθάει την αντίσταση. Σε μια προσπάθεια του να κρυφτεί από ό,τι τον καταδίωκε χώθηκε στην σπηλιά και γνώρισε ετούτο το παράξενο αγόρι. Η Κεραστώ και ο Μήτσος που η μοίρα έραψε το κέντημα της δικής τους ζωής. Κοντά σε αυτούς, η Πηνελόπη, η Μελπομένη, ο Νικόλας, η Ταρσώ, η Τσικούδα, η Ποινιώ, η Κρινιώ, ο Βλάσσης, ο Στάμος, η Ζαφειρία και ένας αριθμός κομπάρσων, έρμαια των καταστάσεων, με το δικό τους τρόπο κινούν τα νήματα της ιστορίας. Προχωρώντας η ανάγνωση, διαπιστώνουμε ένα πράγμα: ο πόλεμος κατακερματίζει την ανθρώπινη φύση και την καθιστά σε ένα αιμοδιψές τέρας που με θολωμένο μυαλό καταστρέφει ό,τι βρει στο διάβα του. Φωνές, δάκρυα, απόγνωση, φόβος, απώλεια, πόνος και αγωνία είναι μερικές από τις λέξεις που μπορούν να περιγράψουν το κλίμα εκείνης της περιόδους.
Είναι που ανακατώνονται τα συναισθήματα, μπολιάζονται με έπαρση, κουκουλώνονται στα ψέματα, παίζουν κρυφτό, άντε να ξεχωρίσεις μετά αν είναι θαυμαστός για έρωτας…
“Η ΡΑΦΤΡΑ” είναι ένα μυθιστόρημα που σε καθηλώνει από τις πρώτες σελίδες. Είναι η διαδρομή που απολαμβάνει ο αναγνώστης που βάζει σε δεύτερη μοίρα την αγωνία του τι θα γίνει στο τέλος. Κάθε σελίδα και μια πληθώρα από χρώματα, γεύσεις και μυρωδιές. Κάθε σελίδα και μια νέα ανακάλυψη και ένα βήμα πιο κοντά στη Θράκη, τις παραδόσεις τα ηθη και έθιμα.
Το συστήνω ανεπιφύλακτα καθώς η ανάγνωση του συγκεκριμένου μυθιστορήματος αποτελεί χωρίς αμφιβολία το “τερπνόν μετά του ωφελίμου”...
Καλή σας ανάγνωση!
Θράκη μ’, γλυκιά πατρίδα, γιατί φορείς τα μαύρα;
Γιατί μ’ αφίστε στην Τουρκιά και στη σκλαβιά, στη λαύρα
και πώς ακούγω το Γκιαούρ, τη βρομερή τη λέξη
