…Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάται
εξέχασαν τόσους αιώνας ανακατεμένοι
με Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι άλλους ξένους.
Το μόνο που τους έμενε προγονικό
ήταν μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες,
με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους.
Κ’ είχαν συνήθειο προς το τέλος της γιορτής
τα παλαιά τους έθιμα να διηγούνται,
και τα ελληνικά ονόματα να ξαναλένε… (Κ. Π. Καβάφης)
@γράφει η Άννα Μουσογιάννη
Η Νίνα από το “Έρωτας Μαϊστρος”, η Σμαρω από το “Σμαρώ: από το Βόσπορο στο Σηκουάνα” & η Κλειώ από το “Οι Αλεξανδρινές. Η ζωή στη Νειλοχώρα“ υποδέχονται την Αντονέλλα και το νέο βιβλίο της Δέσποινας Χατζή με τίτλο “Το Πανδοχείο, η ζωή στην ελληνόφωνη Καλαβρία” από τις Εκδόσεις Μίνωας!
Η Αντονέλλα Ιωακειμίδη είναι η Ελληνίδα ιδιοκτήτρια του πανδοχείου Magna Grecia που στα 72 της παραχώρησε με χαμηλό μίσθωμα τα πέντε δωμάτια που διέθετε σε μόνιμους ενοίκους, προσδοκώντας μια ευχάριστη συγκατοίκηση όπου το εγώ θα συμπορεύεται αρμονικά και θα αποκτά πρόσθετη αξία μέσα από το “εμείς”!
Η συγγραφέας Δέσποινα Χατζή για ακόμη μια φορά μας εκπλήσσει ευχάριστα συνεχίζοντας να κρατάει το συγγραφικό πήχη ψηλά, ικανοποιώντας και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη. Μας μεταφέρει στα χρόνια του Β’ Παγκόσμιου πολέμου, στη δεκαετία του ’40 μέχρι το ’60 και παράλληλα στον ιταλικό Νότο και την ελληνόφωνη Καλαβρία τη δεκαετία του ’90. Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό βλέπουμε και μια διαφορετική οπτική, αυτή των Ελλήνων του ιταλικού Νότου και πώς ένιωθαν όταν καλούνταν να πολεμήσουν ενάντια στην πατρίδα τους που τόσο αγαπούν και μνημονεύουν. “…το νου σου μόνο, ούτε μια σφαίρα στα αδέλφια μας τους Έλληνες, ούτε μία” όπως είπε ο Τζέζαρε στον Αναστάζιο.
“Το Πανδοχείο, η ζωή στην ελληνόφωνη Καλαβρία” είναι ένα βιβλίο που η γνώση με τη μυθοπλασία δημιουργούν ένα άριστο ενιαίο συμπαγές κείμενο. Είναι εμφανές ότι η συγγραφέας έκανε εκτενή έρευνα, μελέτησε και δούλεψε την κάθε λεπτομέρεια ούτως ώστε να μας μεταφέρει στην κάθε περίοδο και κάθε τόπο με τέτοιο τρόπο που να είναι σα να το βιώνουμε. Έτσι, ταξιδεύουμε στην Αθήνα του μεσοπολέμου, περιφερόμαστε στους δρόμους της, βιώνουμε το φόβο και νιώθουμε τη σκιά του πολέμου. Σουλατσάρουμε στα μέρη της νότιας Ιταλίας και νιώθουμε την αύρα του. Πονάμε με το εβραϊκό ζήτημα καθώς η Δέσποινα Χατζή κάνει μια ευρεία αναφορά στο θέμα αυτό. Δεν είχαν όμως όλοι την ίδια τύχη με τη Ρόζα Σαλέμ και τη Βηθλεέμ.
Κάνοντας αποδόμηση σε ό,τι περιττό και με γραφή δωρική, σταθερή και αριστοκρατική η συγγραφέας στοχεύει στην ουσία της αφήγησης βάζοντας έντεχνα τον αναγνώστη στον πυρήνα της ιστορίας. Η γραφή της Δέσποινας Χατζή είναι σαν μια φινετσάτη γυναίκα που το ακριβό και το πολύτιμο είναι πάνω της τόσο όσο, χωρίς υπερβολές και αστοχίες αλλά με περισσή γοητεία και βάθος που φλερτάρει έντονα με το μυαλό και του πιο απαιτητικού αναγνώστη.
Η Δέσποινα Χατζή καταφέρνει δια μέσου της γραφής της να εκφράζει με μεγάλη ακρίβεια τα πιο βαθιά συναισθήματα χωρίς όμως να αποσπά τον αναγνώστη από το ρου της ιστορίας ενώ συνάμα οι λέξεις της καταφέρνουν και αγγίζουν όλα τα επίπεδα και είδη αναγνωστών. Συνυφαίνει το παρόν με το μέλλον δημιουργώντας ένα ενιαίο και συμπαγές κείμενο όπου το ένα κομμάτι συμπληρώνει το άλλο με τρόπο τόσο επεξηγηματικό όσο και εξελικτικό. Κατά αυτό τον τρόπο το ενδιαφέρον του αναγνώστη παραμένει αμείωτο μέχρι την τελευταία σελίδα. Το βιβλίο ετούτο χρήζει διπλής ανάγνωσης καθώς την πρώτη φορά μας συνεπαίρνει η διήγηση, η ροή και τα ιστορικά στοιχεία ενώ με τη δεύτερη μπορούμε απερίσπαστοι να μελετήσουμε τους ήρωες της/ανθρώπους καθώς το «Πανδοχείο» αποτελεί ένα ψυχογράφημα ανθρώπινων σχέσεων.
Η συγγραφέας σκιαγραφεί ήρωες καμωμένους από απλά υλικά. Άνθρωποι της καθημερινότητας και της διπλανής πόρτας δίχως ίχνος υπερβολής. Οι ήρωες/ άνθρωποι της Δέσποινας Χατζή είναι γήινοι, όπου συνάδει με την κατά Λιαντίνη άποψη όπου “άνθρωπος” σημαίνει ανδρ-ωπος δηλαδή αυτός που έχει πρόσωπο άνδρα (εννοώντας το ανδρόγυνο) και κατ’ επέκταση αυτός που προέρχεται από το χώμα, από κάτω. Οι ήρωες, λοιπόν, της συγγραφέως, όπως σε άλλα βιβλία της έτσι και σε αυτό είναι άνθρωποι με αδυναμίες, επιθυμίες, θέλω και ανάγκες. Άνθρωποι χωρίς ίχνος μελοδραματισμού που σε κάθε έκβαση της ιστορίας αντιμετωπίζουν την όποια δυσκολία με το κεφάλι και το βλέμμα ψηλά. Άνθρωποι που κάποιοι κάνουν την υπέρβαση και άλλοι που παραμένουν εγκλωβισμένοι από τα κατώτερα ένστικτα τους όπως το κυνήγι της δόξας και του χρήματος. Η Βασιλική, ο Φωκάς, ο Αριστείδης, η Αρετή, η Δήμητρα, ο Αναστάζιο, ο Μικέλε, η Βίκυ και μια πληθώρα ηρώων που τους πλαισιώνουν υπάρχουν ανάμεσα μας, μπορεί κάποιος από αυτούς να είμαστε και εμείς οι ίδιοι.
…μόνο με αγώνα κατακτώνται τα όνειρα!
Το βιβλίο αυτό εκτός από τα ιστορικά γεγονότα που εμπεριέχει και το πλήθος των πληροφοριών του ελληνόφωνου ιταλικού Νότου, πάει και ένα βήμα παραπάνω και ανάμεσα από τις λέξεις και πίσω από τις προτάσεις υπάρχει βάθος που καλείται ο πιο τολμηρός και ψαγμένος αναγνώστης χωρίς φόβο αλλά με πάθος να ανακαλύψει. Η συγγραφέας δεν υπονοεί αλλά εννοεί την αβάσταχτη ελαφρότητα των ανθρωπίνων σχέσεων!
Συνεπώς το μυθιστόρημα αυτό μας μιλάει για το άνοιγμα της καρδιάς όπως συνέβη με τη Βίκυ. Όταν αλλάζει η ματιά μας τα σημαντικά πράγματα παίρνουν άλλη μορφή και τότε μπορούμε να παραδοθούμε στη ζωή και να γευτούμε τα δώρα που έχει να μας προσφέρει. Μας λέει για το φόβο τον οποίο όσο δεν τον απομυθοποιούμε και δεν τον αντιμετωπίζουμε αποτελεί τροχοπέδη στη ζωή μας και μας κρατάει δέσμιους. Για το πόσο σοβαρά λαμβάνουμε την άποψη των άλλων και αγκυλώνει τη ζωή μας: Πού ηταν μπρε ο κόσμος όταν δεν είχες ψωμί να φας; Σε νοιάστηκε κανείς; Εσύ γιατί έβανες τον κόσμο πάνω απ’ την καρδιά σου; φώναξε κάποια στιγμή η Μαριέττα στη Βασιλική.
Μεγάλο σαράκι ο φόβος. Όταν ξεμπερδέψεις με τους φόβους θ’ αρχίσεις να αντιλαμβάνεσαι τα πράγματα με την καρδιά σου και τότε θα ξέρεις τι πρέπει ή τι δεν πρέπει να κάνεις. Θα νιώθεις!
“Το Πανδοχείο, η ζωή στην ελληνόφωνη Καλαβρία είναι ένα μυθιστόρημα που μας μιλάει για πολλά πράγματα που αφορούν κάθε φάσμα της ζωής μας, όπως την αγνή φιλία, τον ανώτερο έρωτα, την πραγματική αγάπη, τη δεμένη οικογένεια και την πολυπλοκότητα των ανθρωπίνων σχέσεων γενικότερα!
Χαλαρώστε στον καναπέ, βάλτε μουσική και ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι γεμάτο γνώση, συναίσθημα και νοσταλγία. Έπειτα αφεθείτε στο υπέροχο άρωμα του γιασεμιού που αναδύεται από τις σελίδες του…
Καλή σας ανάγνωση…
Tien glicea tusi nifta ti en òria Τι γλυκιά είναι τούτη η νύχτα, τι ωραία
Cì evò ‘en plonno pensèonta ‘ss’esena και γώ ξαγρυπνώ και σε σκέφτομαι
C’ettù mpì ‘s ti ffenèstra ssu agàpi mu και κάτω από το παραθύρι σου, αγάπη μου
Tis kardia mmu su nifto ti ppena mu. της καρδιας μου σου βγάζω τον πόνο.
Evò panta ss’esena penseo Εγώ σε σκέφτομαι πάντα
Jati ‘sena, fsichi mmu ‘gapò γιατί σένα, ψυχή μου, αγαπώ
Ce pu pao, pu sirno, pu steo και οπού κι αν πάω, που φεύγω, που στέκομαι
Sti kkardia panta sena vastò. στην καρδιά μου πάντα σένα βαστώ.
*Ο Καβάφης χτίζει το ποίημά του πάνω σε ένα ιστορικό γεγονός το οποίο καταγράφεται για πρώτη φορά από τον Αθήναιο, μεταξύ 2ου και 3ου αι. μ.Χ., τον αφελληνισμό μιας Ελληνικής αποικίας, των Ποσειδωνιατών, της Μεγάλης Ελλάδας.
