Τελευταίος σταθμός Άουσβιτς
Η μαρτυρία μου από το στρατόπεδο (1943-1945)
Συγγραφέας: Έντυ ντε Βιντ
Μετάφραση: Μαργαρίτα Μπονάτσου
«Πόσο µακριά να είναι κείνα τα θολά γαλάζια βουνά; Πόσο πλατιά να είναι η πεδιάδα που απλώνεται κάτω από το λαµπρό φως του ανοιξιάτικου ήλιου; Για µας είναι πολύ µακριά, πάρα πολύ µακριά, είναι άπιαστα. Αυτά τα βουνά δεν είναι του κόσµου τούτου, δεν είναι του δικού µας κόσµου. Γιατί ανάµεσα σ’ εµάς και τα βουνά υπάρχει το συρµατόπλεγµα. Ξέρουµε επίσης ότι για εµάς υπάρχει µόνο ένα τέλος, µόνο ένας τρόπος για να απαλλαγούµε απ’ αυτή τη συρµατόπλεχτη κόλαση: ο θάνατος. Ξέρουµε ότι αυτός ο θάνατος φοράει στολή, επειδή ο διακόπτης του αερίου ανοίγει από έναν άνδρα µε στολή: Ες Ες».
O Ολλανδός ψυχίατρος Έντυ ντε Βιντ και η Γερµανίδα γυναίκα του Φρίντελ εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς τον Σεπτέµβριο του 1943. Είχαν γνωριστεί στο στρατόπεδο µεταγωγών του Βέστερµπορκ, στην ανατολική Ολλανδία, απ’ όπου οι Εβραίοι εκτοπίζονταν κυρίως στο Άουσβιτς αλλά και στο Μπέργκεν Μπέλσεν. Ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν στο στρατόπεδο και µεταφέρθηκαν µαζί στο Άουσβιτς λίγους µήνες µετά. Κι εκεί οι δρόµοι τους χώρισαν: ο Έντυ κατέληξε στο µπλοκ 9 και η Φρίντελ στο 10, το µπλοκ των ιατρικών πειραµάτων, υπό τη διεύθυνση του περιώνυµου, πλέον, Γιόζεφ Μένγκελε. Όταν οι Σοβιετικοί πλησίαζαν στο Άουσβιτς στα τέλη του 1944, οι ναζί προσπάθησαν να εξαφανίσουν τα ίχνη τους υποχρεώνοντας τους κρατούµενους, µαζί τους και τη Φρίντελ, να περπατήσουν µέχρι τη Γερµανία – αργότερα οι πορείες αυτές θα ονοµάζονταν πορείες θανάτου. Ο Έντυ κρύφτηκε και παρέµεινε στο Άουσβιτς. Βρήκε ένα τετράδιο και ένα µολύβι και άρχισε να γράφει.
Στο Τελευταίος σταθµός Άουσβιτς, ο Έντυ ντε Βιντ αφηγείται τη φρίκη του στρατοπέδου και αναλύει και παρατηρεί την ανθρώπινη συµπεριφορά – και την καλοσύνη και την κακία. Η µαρτυρία του, καθώς την καταγράφει µέσα από το στρατόπεδο αµέσως µετά την απελευθέρωσή του, είναι µοναδική και πηγαία.
ΜΠΕΣΤ ΣΕΛΕΡ ΤΩΝ SUNDAY TIMES και DER SPIEGEL: No 1 στη Νορβηγία / Νο 2 στη Φινλανδία
ΜΠΕΣΤ ΣΕΛΕΡ σε Γαλλία, Γερµανία, Ολλανδία
Ο Έντυ (Ελιάζαρ) ντε Βιντ (1916-1987), διακεκριµένος Ολλανδός ψυχίατρος και ψυχαναλυτής, ήταν επιζών του Άουσβιτς. Γεννήθηκε στη Χάγη στις 6 Φεβρουαρίου του 1916 και σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήµιο του Λέιντεν. Το 1941 οι Γερµανοί κατακτητές υποχρέωσαν τα ολλανδικά πανεπιστήµια να διώξουν όλους τους Εβραίους· ο Ντε Βιντ ήταν ένας από τους τελευταίους που πήρε πτυχίο και στη συνέχεια ειδικεύθηκε στην ψυχανάλυση στο Άµστερνταµ. Όταν η µητέρα του εκτοπίστηκε στο στρατόπεδο µεταγωγών του Βέστερµπορκ, ο Έντυ προσφέρθηκε να εργαστεί εθελοντικά ως γιατρός στο στρατόπεδο, µε την ελπίδα ότι θα την έσωζε. Φτάνοντας, όµως, στο Βέστερµπορκ, η µητέρα του είχε ήδη πάρει τον δρόµο για το Άουσβιτς. Ο Ντε Βιντ παρέµεινε και γνώρισε εκεί και παντρεύτηκε τη νοσοκόµα Φρίντελ Κοµόρνικ. Οι δυο τους εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς λίγους µήνες µετά, τον Σεπτέµβριο του 1943. Όταν οι Σοβιετικοί απελευθέρωσαν το στρατόπεδο τον Ιανουάριο του 1945, ο Ντε Βιντ εντάχθηκε στον Κόκκινο Στρατό παρέχοντας τις υπηρεσίες του στους τραυµατίες. Μετά την επιστροφή του στην Ολλανδία, εξειδικεύθηκε στη θεραπεία των τραυµάτων πολέµου και απέκτησε διεθνή φήµη. Το 1949, ο Ντε Βιντ ήταν ο πρώτος που έγραψε για το σύνδροµο του στρατοπέδου συγκέντρωσης (σύνδροµο KZ) σε ένα άρθρο µε τίτλο «Αντιµέτωποι µε τον θάνατο» και ήταν ένας από τους πρώτους που ασχολήθηκαν µε το διαγενεαλογικό τραύµα. Το 1946 εξέδωσε σε λίγα αντίτυπα το Τελευταίος σταθµός Άουσβιτς, τη ζωντανή µαρτυρία της κράτησής του στο στρατόπεδο. Το βιβλίο σήµερα µεταφράζεται και κυκλοφορεί σε περισσότερες από 25 γλώσσες.
