Από την Ισμήνη Χαρίλα

«Η λέξη crisis προέρχεται από την ελληνική κρίσις, που σημαίνει νοητική ενέργεια η οποία οδηγεί σε μια απόφαση ή επιλογή. Η περιβαλλοντική κρίση, παρότι αφορά τους πάντες, δεν νοείται ως κατάσταση στην οποία όλοι μετέχουμε (…) Είναι απλώς κάτι που συμβαίνει στο περιβάλλον. Είναι όμως σχεδόν βέβαιο πως οι μελλοντικές γενιές θα ανακαλέσουν το παρελθόν και θα αναρωτηθούν πού ήμασταν, με τη βιβλική σημασία της ερώτησης (…) Γιατί δεν επέλεξες το καλό του είδους σου, αλλά τον αφανισμό του;»

Το παραπάνω απόσπασμα θα μπορούσε να συνοψίσει ουσιαστικά το έργο του Αμερικανού συγγραφέα Τζόναθαν Σάφραν Φόερ «Το κλίμα είμαστε εμείς» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος και σε μετάφραση της Ηρούς Σκάρου και του Άρη Σφακιανάκη.

Με γλώσσα απλή, αντλώντας παραδείγματα από την ιστορία – ιδίως από την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και την αντίσταση και απόπειρα διαφυγής των Εβραίων από τους Ναζί – και αναφέροντας την ιστορία των Εβραίων παππούδων του που κατόρθωσαν να γλυτώσουν και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή στην Αμερική, ο Φόερ επιχειρεί να αφυπνίσει τους αναγνώστες του και να κρούσει, όπως και πολλοί άλλοι επιστήμονες, συγγραφείς και οικολόγοι – ακτιβιστές, το καμπανάκι κινδύνου για το μέλλον του πλανήτη.

Βασιζόμενος σε εκτεταμένη έρευνα, κυκλώνει σταδιακά το κεντρικό θέμα του βιβλίου του που είναι – όπως εξηγεί ο ίδιος – οι επιπτώσεις της κτηνοτροφίας στο περιβάλλον, καθώς και η ανάγκη αλλαγής των διατροφικών συνηθειών.

Τα επιχειρήματά του στοιχειοθετούνται από την καταγραφή στατιστικών μεγεθών που υπερθεματίζουν την απαίτηση αλλαγής πλεύσης και συνοψίζουν τις τέσσερις ατομικές ενέργειες με τη μεγαλύτερη επίδραση στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δηλαδή την υιοθέτηση μιας διατροφής βασισμένης στη χορτοφαγία, την αποφυγή των αεροπορικών ταξιδιών και χρήσης αυτοκινήτου για τις προσωπικές μετακινήσεις και τέλος τον περιορισμό των γεννήσεων.

Στην κορυφή της πυραμίδας του ανθρώπινου ρόλου τίθεται επομένως η έννοια της ευθύνης και αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να καλλιεργούν τη γη, πριν από περίπου δώδεκα χιλιάδες χρόνια έχουν αφανίσει το 83% των άγριων θηλαστικών και τα μισά φυτά» ενώ «χρειάστηκαν διακόσιες χιλιάδες χρόνια για να φθάσει ο ανθρώπινος πληθυσμός το ένα δισεκατομμύριο, αλλά μόνο διακόσια επιπλέον χρόνια για να φθάσει τα εφτά δισεκατομμύρια».

Κατά συνέπεια, ανεξάρτητα από το αν κάποιος θελήσει να ακολουθήσει τις πρακτικές που προτείνονται στο βιβλίο, η ατομική ευθύνη και η όποια συμμετοχή ή μη εκάστου στην αντιμετώπιση του προβλήματος είναι οι ρυθμιστές των εξελίξεων, αφού η κλιματική αλλαγή είναι αλληλένδετη με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Από τη δική της πλευρά βέβαια η ευθύνη εξαρτάται από την ίδια την κατανόηση του προβλήματος που καθορίζει και τη συμμετοχή ή τη συναίνεση στην επίλυσή του.

Το ανθρώπινο γένος βρίσκεται λοιπόν αντιμέτωπο με μια σημαντική στιγμή της ιστορίας του και είναι ξεκάθαρα δική του η επιλογή για τη μέριμνα της επιβίωσης του πλανήτη στον οποίο βρήκαν καταφύγιο οι πρόγονοί του, κατοικεί ο ίδιος και ιδανικά στο μέλλον και οι απόγονοί του.