Από την Ισμήνη Χαρίλα
Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα εμφανίστηκε το κίνημα του μοντερνισμού ως έκφραση αντίδρασης στις αρχές του ρεαλισμού. Οι ιστορικές εξελίξεις και κυρίως οι επιπτώσεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ώθησαν τους καλλιτέχνες να ενστερνιστούν σε μεγαλύτερο βαθμό την έννοια της υποκειμενικότητας και να απαιτήσουν τη βελτίωση των κοινωνικών δομών, απορρίπτοντας τον συντηρητισμό και τις πεπερασμένες αξίες του παρελθόντος. Πλέον το ίδιο το άτομο τέθηκε στο κέντρο της έκφρασης και δόθηκε προτεραιότητα στην ψυχογράφηση και τον προσωπικό στοχασμό που αναδεικνύει τις επιλογές και τις αναστολές που καθορίζουν την μελλοντική πορεία.
Εκπρόσωπος του μοντερνισμού, αλλά και ηγετικό μέλος της Ομάδας του Μπλούμσμπερι που έδρασε κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, η Βιρτζίνια Γουλφ υιοθετεί συνεπώς στο έργο της «Η κυρία Νταλογουέϊ» ορισμένες από τις βασικές αρχές των ομοϊδεατών καλλιτεχνών.
Πρωταγωνίστρια στο προαναφερθέν έργο – που πρωτοκυκλοφόρησε το 1924 και διαδραματίζεται σε μια ημέρα – είναι η ομώνυμη ηρωίδα, η κυρία Νταλογουέϊ. Μια γυναίκα πενήντα δυο ετών που – ενώ οργανώνει μια δεξίωση στο σπίτι της – βυθίζεται στις αναμνήσεις της, εξαιτίας της άξαφνης και απροσδόκητης συνάντησής της με τον νεανικό της έρωτα, τον Πίτερ Γουόλς που επέστρεψε από την Ινδία.
Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα λοιπόν το παρόν εναλλάσσεται με το παρελθόν και, μέσω του αναστοχασμού έτερων προσώπων που εμπλέκονται στην αφήγηση, αναδεικνύονται οι αντιθέσεις ανάμεσα στην εφήμερη ύπαρξη του υλισμού και την ουσιαστικότητα του ιδεαλισμού.
Οι αναμνήσεις κατακλύζουν το κείμενο και η προσωπική οπτική αναδύει στην επιφάνεια την έντονη αγωνία της αναζήτησης του εαυτού και την ψυχική παραφορά που οδηγεί ακόμα και σε ακραίες επιλογές, όπως την αυτοκτονία.
Σταδιακά και καθώς η συγγραφέας αναλύει και σκιαγραφεί τους ήρωές της, παραθέτει, όπως προαναφέρθηκε, απόψεις του κύκλου του Μπλούμσπερι, όπως την προσωπική ευχαρίστηση, την αποδοκιμασία του πολέμου και τις ολέθριες συνέπειές του, αλλά και τον φεμινισμό, την κριτική έναντι των κοινωνικών συμβάσεων και την έλξη ανάμεσα σε άτομα του ιδίου φύλου.
Κάθε προσωπικότητα διαφορετική και ενώ η αφήγηση προχωρά, το χθες αγωνίζεται να φθάσει στον παρόντα χρόνο και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν, επιβεβαιώνουν τις αντιθέσεις και την ετερόκλητη προσέγγιση που διαφοροποιεί τις αντιδράσεις.
Ο θάνατος – που σημάδεψε και προσωπικά τη Γουλφ – ηθικός, σωματικός, αλλά και ψυχικός βρίσκεται πάντοτε στο προσκήνιο και κατά την ίδια τη δημιουργό «είναι εναντίωση, μια απόπειρα επικοινωνίας. Οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να φθάσουν στον πυρήνα που με τρόπο απόκοσμο τους ξεγλιστρά. Γίνεται επομένως μια επιλογή, μια αγκαλιά» και εκείνοι που είναι μόνοι και προσπαθούν να ξεγλιστρήσουν απ’ ό,τι αδυνατούν να προσπεράσουν, βρίσκουν σ’ αυτόν καταφύγιο. Όπως δηλαδή και ο βετεράνος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Σέπτιμους Γουόρεν Σμιθ που αποτυγχάνει να νικήσει τους δαίμονες και τους εφιάλτες που τον κατατρύχουν από την εποχή που βρισκόταν στο Μέτωπο.
Κάθε λέξη παραπέμπει σε μια συμβολική ερμηνεία, αφού και το «μήνυμα το κρυμμένο βρίσκεται στην ομορφιά των λέξεων. Το κρυφό σινιάλο που περνά μια γενιά συγκαλυμμένα στην επόμενη». Η ζωή, ο θάνατος, αλλά και ο έρωτας που μετουσιώνεται στην βαθειά αγάπη, όχι μόνο ανάμεσα σ’ ανθρώπους, αλλά και απέναντι σε ιδέες και έννοιες που σηματοδοτούν την έναρξη και τη λήξη μιας εποχής. Η νεότητα παραχωρεί μεν τη θέση της στο γήρας, ταυτόχρονα όμως και στην ωριμότητα και την αναγνώριση της σπουδαιότητας της ελευθερίας σ’ έναν κόσμο που αλλάζει ταχύτατα και όχι απαραίτητα πάντα προς το καλύτερο ή το ιδεατό.
